Şubemiz tarafından 16 Mayıs 2008 tarihinde Ankara‘da yapımı devam eden katlı kavşaklarla ilgili bir basın açıklaması yapılmıştır. Basın açıklamasının metni aşağıdaki gibidir:
KATLI KAVŞAKLAR İDEOLOJİK BİR TERCİHTİR!
Nüfusu 4 milyona yaklaşan Ankara‘daki toplam raylı sistem uzunluğu 23 km.dir. Dünyanın azgelişmiş ülkelerinde dahi Ankara‘ya eşdeğer büyüklükteki kentlerde yüzlerce km. raylı sistem bulunmaktadır. Çağdaş kent yaşamı konforlu, çevre dostu ve daha güvenli ulaşım teknolojileri kullanımını gerektirmektedir. Oysaki Ankara‘da raylı sistemler ve çağdaş kent projelerine ayrılması gereken kaynaklar sonu gelmeyen ve toplumsal faydası bir türlü görülemeyen katlı kavşaklar için harcanmaktadır. Ankara Büyükşehir Belediyesi‘ne karşı Odamız, Mimarlar Odası ve diğer birçok oda ve dernek İdare Mahkemeleri‘nde dava açmıştır. Mahkeme kararları ile Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin katlı kavşak projelerinin kamu yararına, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiştir. Yargı kararlarına rağmen bütün bu inşaatlar tamamlanmış, Mahkeme kararları yok sayılmıştır.
Bugüne kadar 50‘ye yakın katlı kavşak inşa eden Büyükşehir Belediyesi, ne kentin ulaşım sorununu çözmüş ne de trafikte kayda değer bir iyileşme sağlamıştır. Bu yöntemlerin kalıcı çözümler üretemeyeceği, yeni kavşakların yapılmasına neden olacağı daha önce defalarca belirtilmesine rağmen bilimden ve teknikten yoksun kararlar verilmiş Belediye kaynakları boşa harcanmış, Ankara Büyükşehir Belediyesinin Hazineye olan borçları katlanmıştır. Hizmete açılan katlı kavşakların bir çözüm getirmediğini gören Belediye yönetimi bu kavşakları yıkmak ve "hata yaptığını" kabullenmek istememektedir. Bu nedenle sorunu yine geçici çözümlerle seçim sonuna ertelemek istemektedir. Zaman içinde yetersiz kalan ve kalıcı çözüm sağlamayan köprülü kavşaklara ek olarak kentin farklı bölgelerinde 54 adet yeni katlı kavşak yapılmasına karar verilmiştir.
Büyükşehir Belediyesi‘nin katlı kavşak yapmaya yönelik yeni aldığı kararları ve uygulamaları kentin yararına sonuç getirmeyecektir. Ne ulaşım sorunu çözülecek ne de trafik rahatlayacaktır. Buna rağmen kentin tarihi yapılarının önünde, yaya mekanlarını yok eden, yolları genişleterek kamuya yüksek bedeller ödeten katlı kavşak inşaatları sürmektedir. Mahkemelerin aksi yöndeki kararlarına rağmen Belediye yönetimi ne hukuki ne de bilimsel ilkeleri dikkate almaktadır.
Boşa harcanan kaynaklar kentin yararına kullanılmalıdır
Katlı kavşaklar için harcanan kamu kaynakları yıllardır tamamlanmayan metro inşaatları için kullanılmalıdır. Bu projeler için harcanan kaynaklar ile Çayyolu, Keçiören ve Sincan metroları tamamlanabilir ayrıca en az 20 km. uzunluğunda yeni metro hattı inşa edilebilir. Mevcut metro inşaatlarının tamamlanması ile bugün kentin yollarını kullanan yaklaşık 300 otobüsün günde 5-6 sefer yaparak trafikte yarattığı ve 3000 otomobile denk yoğunluk azalacaktır. Kent içinde yoğun yolları kullanan çok sayıda otobüsün kullanımına gerek kalmayacak bu taşıtlar daha az yoğun olan ve toplutaşım ulaşım olanakları az olan bölgelerde kullanılabilecektir. Bunun sonucunda doğal olarak trafikte bir rahatlama yaşanacaktır. 14 yıldır aralıksız Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığını yürütmekte olan mevcut yönetim devraldığı metro sistemine 14 yıldır tek bir istasyon bile ilave edememiştir. Kent içi ulaşımı özel araç temeline oturtan anlayışın tamamen "ideolojik"bir yaklaşım olduğu açıktır.
Katlı kavşakların maliyeti kentteki her bireye yansımaktadır.
Katlı kavşaklar için hesaplanan keşif bedelleri inşaatlar başladıktan sonra arttırılmakta, kamuya açıklanandan çok daha yüksek maliyetlerle tamamlanmaktadır. Bu inşaatlar için ödenen bu maliyetler başta metro ve otobüs fiyatları olmak üzere bütün kentsel hizmetlere yansımaktadır. Yüksek maliyeti olan bu tür uygulamalar için Belediye bütçesi dahi yeterli gelmemektedir. Bu nedenle önce Belediye otobüsleri, daha sonra gaz dağıtımı özelleştirilmiş ve en son metronun özelleştirilmesi gündeme gelmiştir. Özelleştirme sonucunda hizmet kalitesi azalmış maliyetler ise artmıştır. Ankara bugün dünyanın en pahalı kentlerinden birisi konumuna gelmiştir. Büyükşehir Belediyesi‘nin yerine getirmesi gereken birçok hizmet sunulmamakta ya da eksik sunulmaktadır. Bir büyükşehirde, üstelik bir başkentte Belediye‘nin sunması gereken sosyal ve kültürel hizmetler Ankara‘da yok denecek kadar azdır. Kentin fiziki çevresi gün geçtikçe bozulmakta ve kötüleşmektedir, kentin tarihi alanları yok edilmektedir.
Katlı kavşaklar yayaların can güvenliğini tehdit etmektedir.
İstanbul Yolu, Eskişehir Yolu ve Konya Yolu üzerinde yapılan katlı kavşaklar nedeniyle kent merkezinden uzak bölgelerde sürücülerin hız yapması teşvik edilmiş, bunun sonucunda çok sayıda ‘yaya‘ araçların çarpması sonucu hayatını kaybetmiştir. Bunun yanında çok sayıda taşıt aşırı hız nedeniyle kaza yapmıştır. 2000 yılından bugüne kadar Ankara kent içinde yaşanan ölümlü ve yaralanmalı kazaların sebebi Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin yaptığı katlı kavşakların yol açtığı kesintisiz trafik akımı ve bunun ardından yaya güvenliği açısından hiçbir önlemin alınmamasıdır. Kent merkezi dışında aşırı hız yapılması merkeze doğru araç trafiğinde yoğunlaşmaya neden olmuştur. Büyükşehir Belediyesinin mevcut yaklaşımı ve uygulamaları ile insan hayatı, kent yaşamı için olumlu ve kalıcı çözümlere ulaşılması olanaklı değildir. Bu nedenle bir an önce bu proje ve uygulamalardan vazgeçilmelidir.
Katlı kavşaklar kentin tarihsel ve mekansal değerlerini yok etmektedir.
Katlı kavşaklar nedeniyle, Ankara kentinin Cumhuriyet döneminin önemli mekanları, köşeleri, sokakları niteliksizleştirilmekte, kentin estetik değerleri yok edilmektedir. Bir zamanların havuzların, heykellerin süslediği meydanlar şimdi katlı kavşakların yarattığı görsel niteliksizleştirme ile karşı karşıyadır. En son, ANKARA GARI önünde inşa edilmekte olan katlı kavşak çarpıcı bir örnektir.
Ankara Garı‘nın bulunduğu meydan, modern Ankara‘nın hemen hemen ilk meydanıdır. Ankara Garı‘ndan Ulus‘a ulaşan İstasyon Caddesi, Kurtuluş Savaşının tarihi ve önemli tanıdığıdır. Bu yol üzerinde Gençlik Parkı, 19 Mayıs Stadyumu, TBMM Birinci ve İkinci Binaları, Sayıştay Binası, Ankara Palas ve yolun Ulus Meydanı‘nda sona erdiği noktada Cumhuriyet tarihinin ve Cumhuriyetin kuruluşunun kurumlarının önemli yapılarıdır. Bu yolun kendisi başlı başına tarihi bir değere sahip bir tören yoludur. Bir ucunda Kurtuluş Savaşı‘nın cepheleri ile bağlantıyı kuran Ankara Garı, diğer ucunda görkemli Atatürk Anıtı.
Katlı kavşaklar inadını sürdüren Belediye Yönetimini Cumhuriyeti ve Kurtuluş Savaşının Ankara kentine kazandırdığı değerlere ve mekanlara saygılı olmaya davet ediyoruz.
Ankara‘da ulaşım sorununun kalıcı biçimde çözülebilmesi için
•· Çayyolu, Sincan ve Keçiören Metro inşaatları bir an önce tamamlanmalıdır.
•· Katlı kavşak inşaatları bir an önce durdurulmalıdır.
•· Kentte yayaların yoğun olarak kullandığı bölgelerde bulunan katlı kavşaklar yıkılarak çağdaş kent mekanları tasarlanmalıdır.
•· İnsan yaşamına ve medeni değerlere önem veren ülkelerde kent merkezleri motorlu taşıt trafiğinden arındırılmakta, yaya ve toplu ulaşım sistemleri geliştirilmekte, kentler insanca yaşam mekanları olarak tasarlanmaktadır. Bu kapsamda, yayalar için güvenli ve otopark olarak kullanımı kısıtlanmış kaldırımlar yapılmalı, yaya geçişleri düzenlenmeli, yaya güvenliği sağlanmalıdır.
•· Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin yürürlükte bulunan bir ulaşım ana planı bulunmamaktadır. Mevcut ulaşım ana planı zamanını doldurmuş, Büyükşehir Yasasının ve Ankara 2023 üst ölçek planının öngördüğü ulaşım ana planı yapılmamıştır. Kentin ulaşım sorunlarına uzun vadeli, kalıcı, toplu taşıma ve yayalara öncelik veren, çağdaş dünyada uygulanan yöntemlere dayanarak çözümler üreten bir ulaşım ana planı hazırlanmalıdır.
Büyükşehir Belediyesi‘nin mevcut uygulamalarının sürmesi halinde;
•· 2010 yılı ve sonrasında ulaşımda ve trafikte çözümü çok daha zor ve ağır sorunlar yaşanmaya başlanacaktır.
•· Kızılay, Kavaklıdere, Maltepe, Kolej ve Ulus çevresinde trafiğin yüzlerce yol ve caddeyi kapsayan çok yaygın alanlarda saatlerce tıkanması anlamına gelen hiper-trafik sıkışıklıkları yaşanmaya başlayacaktır.
•· Hem sürücüler hem de yayaların kent içindeki hareketi bir zorlaşacak, Ankara bugünkünden çok daha büyük, çözümü daha fazla kaynak gerektiren ulaşım sorunlarıyla karşı karşıya kalacaktır. Bugün büyük maliyetlerle inşa edilen katlı kavşakların tamamının yıkılması zorunlu olacaktır.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
