Son günlerde Atatürk Orman Çiftliği‘nde inşa edilen Başbakanlık Hizmet Binası ile ilgili gelişmeler kamuoyunda yoğun bir gündem oluşturmaktadır. Bilindiği üzere söz konusu alan, Ankara kentinin en önemli kamusal alanlarından biridir. Bu nedenle, dava sürecinin aktörlerinden biri olarak Şubemiz tarafından detaylı bir bilgilendirmenin yapılmasının faydalı olacağı düşünülmüştür.
Söz konusu alana ilişkin iki adet yargı kararı mevcuttur.
Birincisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu‘nun 10.08.2011 tarihli Yenimahalle İlçesi Atatürk Orman Çiftliği Orman Genel Müdürlüğü Gazi Tesisleri‘nin (yaklaşık 46 hektar alanda), Başbakanlık Hizmet binasının inşasının olduğu alanda, 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı şerhinin kaldırılarak, sadece 3. Derece Doğal Sit Alanı olarak tesciline ilişkin kararının iptaline ilişkin dava hakkındadır.
TMMOB Şehir Plancıları Odası (Ankara Şubesi), TMMOB Mimarlar Odası (Ankara Şubesi), TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ankara Barosu Başkanlığı ile birlikte açtığımız ve yine aynı dava konusu hakkında TMMOB Orman Mühendisleri Odası‘nın açtığı davada Ankara 11. İdare Mahkemesi 4 Mart 2014 tarihinde tarafımıza tebliğ edilen mahkeme kararı ile alanın "Tarihi Sit" statüsünün kaldırılmasına ilişkin kısmı yönünden dava konusu işlemin iptaline karar vermiştir. Böylece dava konusu alanın Tarihi Sit statüsü korunmuştur.
Ancak tebliğ edilen aynı yargı kararında: "Ankara 1 Nolu Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu‘nun 06.08.2013 tarih/115 sayılı kararında belirtildiği üzere dava açılan alana ilişkin yeniden değerlendirme yapılan "Doğal Sit" alanlarında, Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmeliğe göre, alanın "Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı" olarak tescil edilmesine karar verildiği ve bu yeni doğal sit statüsünün 3. Derece Doğal Sit statüsü tanımına karşılık gelmediğinden davanın doğal sit statüsüne ilişkin kısmının konusuz kaldığı" kararı belirtilmiştir.
İkinci yargı kararı ise, Ankara Kültür Varlıkları Koruma Kurulu‘nun Yenimahalle İlçesi Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) içerisinde yer alan, 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit statüsündeki 2100 ada 16 parsel ve 13585 ada 12 parselin bir bölümünü de içine alan (Başbakanlık Hizmet Binası inşasının olduğu parselin bitişiğindeki parseller) yaklaşık 7 hektarlık ilave alanın "Tarihi açıdan bir özellik ve nitelik taşımadığı" gerekçesiyle, "Tarihi" statüsünün kaldırılıp "3. Derece Doğal Sit" statüsüne dönüştürülmesine yönelik kararının iptaline ilişkin dava hakkındadır.
TMMOB Şehir Plancıları Odası (Ankara Şubesi), TMMOB Mimarlar Odası (Ankara Şubesi),TMMOB Harita Mühendisleri Odası (Ankara Şubesi),TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası (Ankara Şubesi) ile birlikte açtığımız bu davada Ankara 11. İdare Mahkemesi 4 Mart 2014 tarihinde tarafımıza tebliğ edilen mahkeme kararı ile yaklaşık 7 hektarlık alanın "Tarihi Sit" statüsünün kaldırılmasına ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığından dava konusu işlemin iptaline karar vermiştir. Böylece bu alanın da Tarihi Sit statüsü korunmuştur.
Her iki kararda da, Kültür Varlıkları Koruma Kurulu‘nun almış olduğu bu kararların, Atatürk Orman Çiftliği‘nin Türkiye ve Ankara için öneminin hiçe sayıldığı, parçacı bir yaklaşımla özel sit alanı derecesi ve niteliğine ait olduğu, AOÇ alanının Atatürk‘ün vasiyetine aykırı olarak amaç dışı kullanılması ve küçültülmesi sürecinin bir parçası olduğu ifade edilmiştir. Buna ek olarak, dava konusu kararın ilgili olduğu alanın konumunun Ankara‘nın hava koridorunda yer aldığı ve bu kararın yapılaşmaya yol açacağı, alan içerisinde kamu kullanımlarının sürdürülebilmesi için sit alanı derecesinin değişikliğinin hiç bir ilgisinin olmadığı, alanın 1/10.000 ölçekli koruma nazım imar planında tarihi çekirdek alanı içerisinde yer aldığı, bu alan içerisinde Atatürk Evi Müzesi- Gazi İstasyonu-Bira, Şarap, Meyve Suyu Fabrikaları- Tarihi Köprü arasındaki güzergah ve çevresinin de yer almasına karşın alınan kararın bu alanlara olası etkisinin olup olmadığının yerinde incelemeye tabi tutulmadığı, kararın bilimsel ve teknik gerekçelerden yoksun olduğu, Atatürk Orman Çiftliği‘nin kuruluşundan günümüze gelinceye kadar bir bütünlük içinde değerlendirmeye tabi tutulduğunun görüldüğü, sınırlarının da bu bütünlüğe paralel olarak 1/25.000 ölçekli paftalarla belirlendiği, buna karşın uyuşmazlık konusu alan ile ilgili olarak alınan kararın Atatürk Orman Çiftliği‘nin bütününe etki eder nitelikte olup olmadığının, gerekirse tüm çiftlik arazisi üzerinde detaylı bir araştırmaya girişilerek ortaya konulması gerekirken bu hususta da idarece bir araştırmaya girişilmediği, kurulun alanın tarihi sit statüsünü değiştirilmesine ilişkin herhangi bir araştırma, inceleme, yerinde değerlendirme hazırlıkları yapılmadan karar aldığı belirtilmiş ve iptal istemimiz uygun görüşmüştür.
Bu yargı kararları Başbakanlık Hizmet Binası inşaatının devam ettiği ve Atatürk Orman Çiftliği‘nin kalbi konumundaki tarihi çekirdek alanının, tarihi sit statüsünün devam ettiğini hukuken ortaya koymuştur.
Aynı şekilde; kamuoyunda "Eski Marmara Oteli" olarak bilinen alana ilişkin ise Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 05.08.2013 gün ve 865 karar sayılı "AOÇ alanlarına ait 1/10000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planında Tarihi Çekirdek Alanı içinde kalan 63886 ada 5 parselin tarihi sit statüsünün kaldırılmasının uygun olduğuna" ilişkin kararı, Ankara 18. İdare Mahkemesi‘nin 2013/1520 E. sayılı dosyasında bilirkişi incelemesi yapılıncaya kadar yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Benzer şekilde Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Gazi Mah., Atatürk Orman Çiftliği sınırları içerisinde yer alan, mülkiyeti Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri A.Ş.‘ye ait olan 2100 ada 23 ve 24 parsellere ilişkin hazırlanan, Özelleştirme Yüksek Kurulu‘nun 06.03.2013 tarih ve 2013/19 s. kararı ile kabul edilerek, 08.03.2013 tarih ve 28581 s. Resmi Gazete‘de ilan edilen 1/10.000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Değişikliğinin, 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planının iptali için açılan ve Danıştay 6. Dairesi‘nin 2013/4285 E. sayılı dosyasında, imar planlarının yapılacak bilirkişi incelemesine kadar, ileride telafisi imkansız zararlara sebebiyet vermemesi için yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Bu mahkeme kararı da özellikle Atatürk Orman Çiftliği arazisi içinde bulunan bir alan için verilmiş olması nedeniyle önemlidir.
TMMOB, Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Peyzaj Mimarları Odası, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi, Çevre Mühendisleri Odası Ankara Şubesi, Orman Mühendisleri Odası ve Ziraat Mühendisleri Odasıyla birlikte, AOÇ alanının bütünlüğünü, tarihi ve doğal varlık olarak kültürel mirasımızı korumak adına açtığımız davalar sonucunda almaya başladığımız iptal kararları ile AKP iktidarının tarihi, kültürel ve doğal varlıklarımıza yönelik tehditlerine, saldırılarına karşı yürüttüğümüz haklı mücadele tescillenmiştir.
Şubemiz mesleki sorumluluğu ve kentsel kamusal alanları koruma bilinciyle hukuki mücadelemizi sürdürecektir. Üyelerimizin bilgilerine saygıyla sunulur.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
