Türkiye‘nin bir iç savaşa sürüklenmesiyle her gün yaşanan acı olaylardan ötürü üzüntülü ve kaygılıyız. Barıştan başka bir önceliğimizin elbette yok. Ancak böylesi bir ortamda,Türkiye halkları olarak sermayenin varlıklarımız, toprağımız, gündelik pratiklerimiz üzerindeki tahakküm ve el koyma süreçlerine karşısında birlikte mücadele etme koşulları da zorlaşmıştır. Kent gündeminin çatışmalı ortamı halen yakıcılığını korumaktadır ve kamusallıklarımız ve kentsel alanlarımız üzerinde müdahaleler gün be gün devam etmektedir. Bu bağlamda, odamız sorumlulukları gereği tüm faaliyetlerimize devam ediyoruz. Güvenpark‘la ilgili basın açıklamamızı ve raporumuzu saygıyla kamuoyunun bilgisine sunarız. Birlikte, barış içinde bir yaşam umuduyla...
2015 yılı yaz mevsiminin son günlerinde Atatürk Orman Çiftliği‘nde tamamlanan ve sürmekte olan projeleri plansız, hukuksuz kılan yargı kararından sonra Ankara Bulvarı‘nın kapatılıp-açılması, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı‘nın ve bazı meslek odalarını kamuoyu önünde düşman ilan edilmesi ve itibarsızlaştırmaya çalışma süreci bizzat İ. Melih Gökçek tarafından örülmüş ve sonrasında kent gündemi Kızılay kent merkezi, Güvenpark‘a taşınmıştır. Her ne kadar odak şaşırtma atağı olarak okunabilecek de olsa, Kızılay Kent Merkezi‘nin ana bileşenlerinden olan Güvenpark‘ın mevcut durumu özünde oldukça can alıcı ve kapsamlı bir çalışmayı hak etmektedir. Bu sebeple aşağıdaki metinde belediyenin tarafımıza iletilen dilekçesine cevaben hazırladığımız yazı ve kapsamlı rapor çalışmamızı içeren cevabımızı sunmaktayız:
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı‘na,
Başkanlığınızın 24.08.2015 tarih ve 68713620-934.02/1670-24761 sayılı yazısı ile "Kızılay kent merkezinde sit alanında bulunan Güvenpark bölgesindeki dolmuş duraklarının alta alınması amaçlı katlı yeraltı otoparkı ile WC yanında yapısal ve bitkisel peyzaj uygulamalarını da barındıracak vatandaşların kullanımına, kentin estetiğine ve gelişimine uygun olarak bir proje" hazırlatılacağının düşünüldüğü, bu kapsamda mimari projelerin Mimarlar Odası tarafından çizilmesini, peyzaj projelerinin Peyzaj Mimarları Odasınca tasarlanmasını, trafikle ilgili çözümün odamız Şehir Plancıları Odası tarafından yapılmasını, çevresel etkisinin Çevre Mühendisleri Odası tarafından yapılmasını arzu ettiğiniz ve Ankara‘nın en önemli parkına örnek bir otopark ve örnek WC kazandırılması için olumlu cevabımız halinde protokol yapılıp işe başlanacağı belirtilmiştir.
Tarafımıza tebliğ edilen yazıda sunulan bu teklif için teşekkür eder; ancak aşağıda belirtilen gerekçeler ışığında teklifinizi kabul etmediğimizi üzülerek bildirmek isteriz. Bununla birlikte TMMOB yasası hükümleri ve mesleki birikimlerimizi toplumun yararına sunma sorumluluğumuz ile Güvenpark hakkında hazırladığımız, yazımız devamında yer alan raporu, çalışmalarınızda esas almanız ve faydalanmanız için bilgilerinize sunarız.[1]
Öncelikle belirtmek gerekir ki, bu teklifin AOÇ Ana Planı davacı meslek odalarına sunulması manidardır. Her ne kadar mekan biçimlenmesi ve siyasaları ile ilgili meslek odaları olmamız sebebiyle tarafımıza iletilmiş olsa da bu teklifin içeriği ve tarihi itibariyle "AOÇ plan iptali kararının" ağırlığı altında süren bu dönemde, yeni bir polemik ile kent gündeminin değiştirilmeyi amaçladığı da açıktır.
Bilindiği üzere, AOÇ Ana planının Ankara 5. İdare Mahkemesi kararıyla iptal edilmesinin ardından, Başkanlığınızca sadece planın "Ankara Bulvarı" ile ilgili kısmının uygulanması gündeme alınarak, siyasi bir polemik yaratılmıştır. Bu süreçte kamu yararı için mücadele eden biz davacı odalar hedef gösterilmiş, mesleki itibarımız zedelenmeye çalışılmıştır. Yapılan tüm bu karalama fiilleri hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı‘na suç duyurularında bulunduğumuzu hatırlatmak isteriz. Öte yandan, yinelemekte fayda görerek, Ankara Bulvarı‘nın trafiğe kapatıldığı 17 Ağustos 2015 Pazartesi günü Ankara Kentinin ulaşımı kasıtlı olarak kaosa çevrilmiştir. Ankara Büyükşehir Belediyesi idarecilerince kamu görevi kötüye kullanmak suretiyle halk mağdur edilmiştir. Bir çeşit zorbalıkla beslenen bu yönetim anlayışı ile birlikte bilimsel esaslara dayanan verimli ve hukuki bir çalışma yapma olasılığının düşüklüğü gerçeği nedeniyle çalışma yapmayı reddediyoruz. İki kurumsal yapı arasında işbirliği sağlanacaksa öncelikle Ankara Büyükşehir Belediyesi Yönetimi‘ni zorbalığı terk etmeye ve toplumcu bir tutum sergilemeye davet ediyoruz.
Bu yazı ve benzeri konular ile gündemde vuku bulantartışmalarAOÇ hakkındaki Ankara 5. İdare Mahkemesi‘nin iptal kararının gereği uygulamaların yerine getirilmemesini gölgelemeyi amaçlamaktadır.Söz konusu bu mahkemenin iptal kararının etkisi Cumhurbaşkanlığı yerleşkesi ile Ankapark için de sabittir, açıktır. Saray‘ın mühürlenmesi ve Ankapark‘taki faaliyetlerin durdurulması, Ankara Bulvarının da sökülmesi özetle tüm bu alanların eski koşullarına dönüştürülmesi hukuki bir gerekliliktir. Defaatle söyleyeceğiz; Saray Kaçak, Ankapark Kaçak, Ankara Bulvarı Kaçak! İki kurumsal yapı arasında işbirliği sağlanacaksa Ankara Büyükşehir Belediyesi Yönetimi‘ni hukukun gerekliliklerini yerine getirmeye davet ediyoruz. Mahkeme kararlarını inatla yerine getirmeyerek suç işleyen ve Ankaralıları hukuka aykırı plansız kararlarla şekillenen bir kentte yaşatmaya mahkum eden bir idare ile çalışma yapmayı reddediyoruz.
18 Ağustos 2015 Salı günü Şube Başkanımızın katıldığı RadyoTrafik Ankara‘daki yayın sırasında, programa bağlanan İ. Melih Gökçek ilk olarak bu programda ilgi yazınızdaki konuyu gündeme getirmiştir. Ankara Bulvarı‘nın trafiğe kapatılmasının etkilerinin ve bulvarın yasal boyutu tartışılırken, yanıtsız kalan Melih Gökçek‘in konuyu saptırarak Güvenpark‘a katlı yeraltı otopark yapma ve parka wc tasarlanması hususunda meslek odalarının öneri geliştirmesi gerektiğine getirmiştir. Bir daha izah etmek gerekir ki, meslek odalarının görevi proje üretmek olmayıp, meslek alanını kamu yararı ve meslektaşlarının ortak menfaatlari için denetlemektir. Anayasa‘ya ve TMMOB Yasası‘na göre kurulmuş olan Meslek Odalarının proje üretme gibi bir görev ve yetkisi yasalarda tanımlanmamıştır. Meslek Odaları, meslek alanını kamu yararı ve meslektaşlarının ortak menfaatleri doğrultusunda denetlemektir. Bu yasal sorumluluk doğrultusunda Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin talebi halinde projelerine eleştiri ve görüş sunmaya her zaman hazır olduğumuzu bir kez daha duyururuz.
Yeni polemikler yaratılması marifetiyle meslek odalarının birikimlerinin aşağılanmaya çalışıldığı, bu ve benzeri ithamları, hakaretkeri daha bayağı şekilde yapan İ. Melih Gökçek‘in mahkum olduğu tazminat davaları neticesinde, ifadelerine kısmen dikkate etmek zorunda kaldığı görülmektedir. Bu yazı bu bağlamda başvurulan yeni bir yoldur. Örtük bir şekilde ‘WC çizin‘ denilerek meslek alanımız alay konusu edilmeye çalışılmaktadır, şunu belirtmek gerekir ki umumi tuvaletler kamusal ve insani kullanımlardır ve bu kamusal ve insani kullanımları üretmek meslek alanımızın görevlerinden birisidir. İki kurumsal yapı ile işbirliği yapılacaksa Ankara Büyükşehir Belediyesi Yönetimi‘ni Odamızı, üyelerimizi, mesleki bilgi ve birikimimizi aşağılamaya çalışan bu üslubu terk etmeye davet ediyoruz. Odamıza, üyelerimize, mesleki birikimlerimize hakaret eden bir yönetici ile çalışma yapmayı reddediyoruz.
Kent yönetiminde katılımcılığı bu güne kadar göstermelik şekilde yapan Melih Gökçek‘in "şehir plancılarına samanlık bile çizdirmem" dediğini unutmuyor ve bilimsel, nesnel, teknik bilgiyi hiçe sayarak gerçekleştirdiği yüzlerce planlama faaliyetlerinin de kent mekanına ve gündelik hayatımıza olumsuz etkilerini her gün deneyimliyorken iki kurumsal yapı arasında işbirliği sağlanacaksa Ankara Büyükşehir Belediyesi Yönetimi‘ni planlamanın teknik ve bilimsel ve bütüncül olarak yürütülmesi gereken bir iş olduğunu hatırlamaya davet ediyoruz.
Kent ulaşımını özel araç kullanımı odaklı politikalar ile çözmeye çalışan ve uygulamalar sonucu Ankara ulaşımını bir düğüme, yurttaşlar için işkenceye dönüştüren idarenin Ankara Büyükşehir Belediyesi olduğu düşünüldüğünde bir yazı ile tarafımızdan sadece Güvenpark‘taki katlı yer altı otoparkının ulaşımının çözülmesinin talep ediliyor olması bugüne kadar yürütülen parçacı planlama anlayışının bir başka ürünü olduğundan şaşırtıcı değildir. Yeraltı katlı otoparkı yapılarak kent merkezindeki, Güvenpark‘taki sorunları çözmeye çalışmak gerçek dışıdır. Nedenleri ayrıntılı olarak raporumuzda açıklanmıştır. İki kurumsal yapı arasında işbirliği sağlanacaksa Ankara Büyükşehir Belediyesi Yönetimi‘ni sorunların üst ölçekten analiz edilerek ortaya konması ve önerilerin bilimsel, nesnel, teknik ve hukuki olması gerektiğini hatırlamaya davet ediyoruz.
Kent merkezinin arazi kullanım kararları, tarihi kültürel yapıları, dokuları, peyzajı, sosyo-mekansal ilişkileri ile bir bütün olarak değerlendirmesi gerektiğini bir kere daha belirtmez isteriz. Kent merkezinin sorununu konu alan yazınız ile meslek alanımızı sadece ulaşım sorunlarıyla ilgilenen disipline indirgeyen bir yaklaşımı da kabul etmiyoruz. Nitekim "Kent ve bölge planlama, yerleşme sistemleri ve yerleşmelerin bütününe ilişkin, tutarlı ve akılcı, bilimsel ve sanatsal temellere dayanan, estetik ve kamusal yararları sağlayan, toplumsal, ekonomik ve mekansal yapı, korunması gerekli doğal varlıklar ve kültürel miras, altyapı, kullanım, ulaşım, ekolojik denge, yapılaşma, açık alanlar, sosyal ve teknik donatı alanlarına ilişkin düzenlerin kurulmasıdır.Kent ve bölge planlama, temel olarak mekansal boyutlu, uzun erimli, toplumsal yararlara yönelik düzenlemelerden oluşan stratejik bir kamu hizmetidir." (ŞPO Mesleki Etik Kural ve İlkeler Madde.1) Bu sebeple iki kurumsal yapı arasında işbirliği sağlanacaksa Ankara Büyükşehir Belediyesi Yönetimi‘ni bünyesinde çalışan Şehir Plancılarından "Kent ve bölge planlama nedir, kentsel tasarım nedir, hangi konular üzerine çalışır?" başlıklı bir eğitim almaya davet ediyoruz.
Ankara kentsel mekanı 22 yıldır, sermayenin bekası için toplumun müşterek menfaatleri pahasına ve aleyhine biçimlenmekte, sınıfsal ayrışmalar derinleşmekte, kentsel mekansal üst biçemi saçılmakta, inşaat ve otomotiv sektörünün çıkarları ile kentsel mekansal örüntü oluşmakta, katlı kavşaklardan geçilmeyen yollar, niteliksiz toplu ulaşım araçları ile ulaşılamayan ev ve işyerleri ile kent ulaşımı kaotik bir ortama dönüşmekte, kentin özgünlükleri, tarihi kültürel değerleri tahrip edilerek "shopping fest" gibi salt tüketimi kışkırtmaya çalışan ve insanları AVM‘lere hapseden bir kent kültürü dikte edilmekte, kamusallıklar yok edilmekte, insanlar bir hegemonya ile ya da yerinden edilme korkusu ile barınmak için borçlanmakta, kimi zamansa evsiz kalmakta, betondan parklar yapılmakta, kamu mülkleri fütürsuzca el değiştirilmektedir. İki kurumsal yapı arasında işbirliği sağlanacaksa Ankara Büyükşehir Belediyesi Yönetimi‘ni Ankara‘ya verdiği bütün zararlar hakkında özeleştiri vermeye ve bu yıkımı geri çevirmek adına samimi bir şekilde canla başla çalışmaya ve uygulama yapmaya davet ediyoruz.
Açıklanan bu sebeplerle başkanlığınızın gönderdiği yazıya olumlu bir yanıt veremiyoruz. AOÇ Ana Planının iptal edilmesi ardından kent gündemini değiştirmeye dönük bu yazı ile AOÇ‘de talanın ve hukuksuzluğun üzeri örtülemeyecektir. Kent merkezi ve Güvenpark sorununa naif bir şekilde çekilen yeni kent gündemini genel itibariyle önemsiyoruz. Bu nedenle toplum yararına bilgi ve birikimimizi paylaşma sorumluluğumuz ile hazırladığımız Ankara Kent Merkezinin mekansal kurgusu, Mekansal Nitelik, Ulaşım Güvenlik bağlamında Güvenpark Problemi ve Güvenpark‘ın çözümüne ilişkin ilkeler dizinini derlediğimiz raporumuzu dikkatlice okumanız dileğiyle bilgilerinize sunarız.
[1]Bu konu odamız tarafından rapor ve basın açıklamaları ile sık sık işlenmektedir. Örnek; Şubat 2004 tarihinde Kızılay‘da Yayalar ve Yaya Ulaşımı: Sorunlar, Sebepler ve Süreçler Raporu
