Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi‘nce düzenlenen Konut Paneli 21-22 Şubat 2015 tarihilerinde TED Üniversitesi Ahmet Ersan Konferans Salonu‘nda gerçekleştirildi.
"Gecekondular nereye gitti? Ki onlar konut Ankara konut stokunun %50‘sinden fazlasını oluşturuyordu. Hadi onlar iktisadi karlılığın dalgasına kapılıp dönüştüler diyelim, peki burada yaşayan insanlar nereye gitti? İdeal konut büyüklüğü nedir? Daha büyük daha mı iyidir? Konuttan beklentimiz ne olmalıdır? Sadece başımızı sokacağımız bir yapı mı yoksa içinde saunası, fitness salonu, havuzu, özel güvenliği olan bir site mi? Sitelerimizin bu özelliklerini ne kadar kullanabiliyoruz? Sauna, fitness salonu, havuz için kentin 40 kilometre dışına hergün seyahat etmeyi nasıl göze alabiliyoruz? Peki konut piyasası nasıl çalışıyor? Kaldırımı bile olmayan bir mahalle nasıl en prestijli konut alanlarına ev sahipliği yapabiliyor? Ya da ev manzaralı evlere nasıl bu kadar paralar ödenebiliyor? Bu kadar paraları kim ödüyor? Sahi o kadar zengin insan var mı Ankara‘da? Yeni gelişim alanları bu haldeyken kentin eski mahallelerinde durumlar nasıl? "Afet yasası" bütün bu "eski" konutları oyuna mı davet ediyor? Bir konut nasıl, neden eski kabul edilir? Konut piyasası ülke ekonomisinde ve siyasetinde nasıl bu kadar etkin bir rol oynayabiliyor?"
Sorularıyla Ankara Şube Başkanı Emre Sevim‘in açılışını yaptığı Konut Paneli‘nde Oda Genel Başkanı Orhan Sarıaltun özellikle 2002‘den beri bir inşaat ekonomisi projesi yürüten AKP iktidarı ile birlikte artık konut sektörünün her alanda ülke gündemini belirlediğini belirterek, Şehir Plancıları Odası‘nın hukuki ve toplumsal alanlardaki tüm mücedelelerinde birincil gündeminin konut sorunu olduğunu vurguladı.
Konut ve Mekanı, Konut Sorunu
"Konut ve Mekanı, Konut Sorunları" başlıklı ilk oturum Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin‘in oturum başkanlığında Doç. Dr. Bahar Gedikli‘nin ütopyalardaki konut algısını tartıştığı "Ütopyalar, kent ve Konut" sunumuyla başladı. Gedikli, sunumunda klasik dönem ütopyalarını anlattı ve 20. yy‘ın modern ütopyalarında Ebenezer Howard, Frank Llyod Wright ve Le Corbusier‘nin ideal kent modellerindeki konutu irdeledi. Hala zamana karşı direnen "Ütopyalar ne yapmak istedi?" sorusu masaya yatırıldı. Oturum "Siyasal İktisat Perspektifi‘nden Konut Sorununa Bakmak" başlığı ile Doç. Dr. Tarık Şengül‘ün sunuşuyla devam etti. Şengül, iki ana bölümde yaptığı konuşmasının ilk bölümünde siyasal iktisadi perspektifi üretim, değişim, bölüşüm ve tüketim kavramları ile tartışmak gerektiğini vurgularken ikinci bölümünde ise bu kavramlardan yola çıkarak Türkiyedeki kentleşme deneyimi içinde konutun nerede yer aldığını, konut politikalarının nasıl değiştiğini aktardı. Oturum Yrd. Doç. Dr. Pelin Sarıoğlu Erdoğdu "Türkiye‘de değişen Konut Politikaları: Kiralık ve Ev Sahibi Sektörleri" başlıklı sunuşu ile sonlandı. Erdoğdu, 2002 sonrasında Türkiye‘de yaşanan değişiklikleri; TOKİ‘nin değişen görev ve sorumluklarını, mortgage kanunu ve kiracıları etkileyen kanunda yapılan değişikliği temelinde irdeledi.
Konut Politikaları, Konut Üretim ve Tüketim Biçimleri
"Konut Politikaları, Konut Üretim ve Tüketim Biçimleri" başlıklı ikinci oturum Yrd. Doç Dr. Yücel Can Severcan‘ın oturum başkanlığında gerçekleştirildi. Prof. Dr. Ali Türel " Türkiye‘de Konut Finansmanı" başlıklı sunuşunda siyasi, iktisadi kırılma noktalarını da irdeleyerek, konut üretiminde Avrupa şampiyonu olan Türkiye‘de konut finansman sitemini dünya örnekleriyle karşılaştırarak aktardı. Doç. Dr. Osman Balaban‘ın "İnşaata Dayalı Ekonomik Büyüme Modelinin Konut Ve Kentsel Büyüme Üzerindeki Etkileri: Ankara Örneği" başlıklı sunumuyla devam eden oturumda Balaban,2001 yılında yaşanan ekonomik kriz sonrasında Türkiye‘de yaşanan ekonomik ve siyasi değişimi yapılı çevre üretimindeki büyüme ekseninde tartışarak, bu büyümenin kentler üzerindeki sonuçlarını ve özellikle Ankara‘da yapı üretim hacmindeki büyümede neler olduğunu istatiki verilere dayandırarak aktardı. Son sunumda ise Arş. Gör. Deniz Kimyon " Konut Üretim ve Tüketiminde Medyanın Yeni Rolü" başlığı ilemedya ve kentsel politikalar ilişkisini irdelediği çalışmasında konut üretim ve tüketiminde medyanın üstlendiği yeni rolü aktardı. Medyanın bir kentsel hegemonya oluşturmadaki etkisini, konut alanları üzerinde nasıl bir hegemonya oluşturduğunu tartıştı.
Ankara‘da Konut & Ankara‘daki Konut Alanları Biçimleri - 1
"Ankara‘da Konut ve Ankara‘daki Konut Alanları Biçimleri" başlıklı oturumla, Dr. Burak Büyükcivelek‘in başkanlığında devam eden panelde "Dönüşen Değer Algısı: Saraçoğlu Mahallesi"ni Doç Dr. Demet Erol, "Tasarlanan, Dönüşen Yol Ol(amay)an: 1935‘ten 2015‘e Bahçelievler Konut Kooperatifinin Hikayesi"ni Arş. Gör. Nazlı Songülen, "Bir İşçi Kooperatifi Konut Modeli Olarak 100. Yıl İşçi Blokları Mahallesi"ni Alkım Karaağaç anlattı. Ankara‘da yer alan bu üç konut alanına ilişkin olarak tarihsel gelişim, kurumsal örgütlenme, mekansal örgütlenme ve var olan değerler tartışıldı. Mahallelerin bugünkü durumu ve geleceği panele katılım sağlayan mahalle sakinleri, 100. Yıl İnsiyatifi üyeleri, şehir plancıları, mühendisler, mimarlar, üniversite öğrencileri tarafından değerlendirildi.
Konut Alanlarına Müdahale Biçimleri & Konut Hakkı Temelindeki Örgütlenmeler & Kentsel Dönüşüm Karşıtı Mücadeleler
22 Şubat 2015 Pazar günü "Konut Alanlarında Müdahale, Mücadele ve Örgütlenme" konu başlığı ile Arş. Gör. Oya Memlük‘ün başkanlığında devam eden panelde Barınma Hakkı Meclisi üyesi olan Candaş Türkyılmaz "Ankara‘da Barınma Hakkı Mücadeleleri" başlığı altında rant hırsı ile dönüştürülmeye çalışılan Dikmen ve Mamak mahallelerinde barınma hakkı temelli yürütülen toplumsal mücadeleyi paylaştı. Namık Kemal Mahallesi Koruma ve Yaşatma Derneği üyesi Av. Asım Özcan "Saraçoğlu Mahallesi‘ndeki Yasal Süreç"te zor ile boşaltılmaya çalışılan ve devlet lojmanı olarak kullanılan konutlarda yaşayan insanların çabalarını, alan için yürüttükleri hukuki mücadelenin tüm aşamalarını aktardığı sunumunda, Saraçoğlu Mahallesi‘nin kent merkezi içindeki önemini, değerini, vurgulayarak herkesi burada yürütülen mücadeleyi büyütmeye çağırdı. Prof. Dr. Nil uzun, "Kentsel Dönüşüm ve Toplumsal Etkileri" başlığı altındaCumhuriyetin kuruluş yılından bu yana konut alanlarının gelişimini dönemleyerek aktardı. Kentsel dönüşüm kavramının bu dönemler içerisinde nereye oturduğunu, her dönem olan yasal düzenlemeleri de irdeleyerek tartıştı. Portakal Çiçeği Vadisi, Dikmen Vadisi, Geçak kentsel dönüşüm projelerinin detaylarını ve toplumsal etkilerini anlattı. Arş. Gör. Ufuk Poyraz ve Arş. Gör. Ceren Gamze Yaşar‘ın "Dönüşen Kentsel Dönüşüm: İktidar ve Mücadele Alanı Stratejileri" başlıklı sunuşları ile devam eden oturumda bir çıkar ve çatışma uğrağı olan kentsel dönüşüm süreçlerinin iktidar ve mücadele alanı açısından tarihsel bağlam göz önünde bulundurularak değerlendirilmesinin yapıldığı çalışmada Ankara‘da kentsel dönüşümün evrimi ve iktidarın araçları Poyraz tarafından sunulurken; kentsel dönüşüm karşıtı hareketler Yaşar tarafından aktarıldı.
Ankara‘da Konut & Ankara‘daki Konut Alanları Biçimleri - 2
"Ankara‘da Konut ve Ankara‘daki Konut Alanları Biçimleri"nin ikinci bölümü olarak kurgulananpanelin son oturumu Arş Gör. Duygu Cihanger başkanlığında tamamlandı. "Ankara‘da Modern Dönem Konutlar Üretim Yöntemleri /Biçimlenme Kararları" başlıklı ilk oturumdaDoç. Dr. Nuray Bayraktar konut özelinde sivil mimarlık yapılarına dikkat çekilmesi, bu yapıların araştırılması, belgelenmesi, bir sanal kent arşivi -web sitesi kurulması ve bu yolla bu yapıların korunmasının sağlanması amacıyla gerçekleştirilen, yürütücülüğünü üstlendiği "Ankara‘da 1930-1980 Yılları Arasında Sivil Mimari Kültür Mirası: Araştırma Belgeleme, ve Koruma Ölçütleri Geliştirme Projesi"nin detaylarını paylaştı. Yeni bir barınma deneyimi öneren, biçim kararları, cephe kararları, detayları, iç mekân çözümleri, kullanılan teknoloji ile öne çıkan, dönem temsili olma hali ile mimarlık ortamına söz söyleyen tek yapı/toplu konut/ sokak dokusu /yerleşim ölçeğinde konut yapısı/yapıları örneklerini sundu. Yrd. Doç. Dr. Burcu Özdemir Sarı tarafından gerçekleştirilen "Konut Üretiminde Aşırılık Ve Stok Boşluk Oranları: Altındağ Ve Yenimahalle Örnekleri" sunuşta2002-2013 döneminde konut politikalarının bağlam ve içeriği genel çerçevesi ışığında ‘Konut Stoku Boşluk Oranı Nedir ve Ne İfade Eder?‘ Ankara‘da Yenimahalle Ve Altındağ ilçeleri örneği üzerinden tartışıldı. 2002 seçimlerini takiben merkezi hükümetin başlattığı ‘konut üretim seferberliği‘ ve ‘kentsel dönüşüm seferberliği‘nin olumsuz etkileri vurgulandı. Son olarak Yrd. Doç. Dr. Olgu Çalışkan "Planlama ve Tasarım Denetimi bağlamında Ankara‘da Konut Dokusu Morfolojisi" başlığı altında iki bölümde gerçekleştirdiği sunuşunun ilk bölümünde Ankara‘da kent üst biçimini yöneten ana planların tarihçesi hakkında bilgi verirken, ikinci bölümde özellikle son dönemde ortaya çıkan temel konut dokusu tipolojisinin morfolojik niteliklerine yönelik bir tartışma ortaya koydu. Çalışkan, farklı hukuk sistemlerine sahip Türkiye, Hollanda ve İngiltere ülkelerinden referanslarla anlattığı çalışmasında, imar planları ile üretilen yaşam alanları için başarılı bir kentsel tasarım denetim sisteminin nasıl tasarlanabileceğini anlattı.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi‘nce etkinlik sunumları en kısa sürede kitap haline getirilerek okuyucularla paylaşılacaktır.
