Ankara Büyükşehir Belediyesi EGO Genel Müdürlüğü, 20 Ağustos 2014 tarihinde yaptığı açıklamada Sincan ve Çayyolu metro hatlarının hizmet alanı içinde kalan otobüs hatlarının bazılarını ring hatlarına çevirdiğini ve yeni hatlar eklediğini, bazı hatları ise kaldırdığını bildirmiştir.
(bkz. http://www.ego.gov.tr/inc/newsread.asp?ID=4733)
Ulaşım Planlaması Ne Söyler?
Metro istasyonlarının etki alanları, yarıçapı 500 metre olan bir daire olarak kabul edilmektedir. Bu mesafe şehir planlama standartlarında kabul edilen yürüme mesafesidir. Buna göre bir yaya, toplu taşım aracına giderken veya araçtan ayrıldığında en fazla 500 metre yürüyerek ulaşmak istediği noktaya erişebilecektir.
Fakat, bu standardın ötesinde, entegre ulaşım biçimleri ile metro ya da benzeri toplu taşıma araçlarının etkisi, kullanımı arttırılabilir. Örneğin metro ve tramvay hatlarının bağlanması, otobüs hatlarının metro istasyonlarına yolcu taşıması, metro istasyonlarında otopark hizmeti sunulması, bisiklet yollarının ana ulaşım hatlarına destek vermesi, yürüyüş yollarının bahsedilen tüm ulaşım istasyonlarına yayaları ulaştırması bu entegrasyon sürecinin ideal tasarım ve ulaşım politikalarındandır.
 |  |
TOD: Ulaşım Odaklı Gelişim | Metro istasyonları Etki Alanı Şeması |
EGO Genel Müdürlüğü Ne Yapmıştır?
EGO Genel Müdürlüğü`nün yaptığı bu yeni düzenleme, metro gibi taşıma kapasitesi yüksek, işletim maliyeti düşük, çevreci olan bir toplu ulaşım aracının daha verimli kullanılmasını hedeflemesi açısından doğrudur. Fakat, önerilen düzenleme Ankara kenti bağlamında ve kentlilerin ulaşım ihtiyaçları ve düzenleri açısından incelendiğinde birçok mantık hatası dikkat çekmektedir. Şöyle ki;
1- Ankara`daki raylı sistemler bütünüyle birbirlerine entegre olmuş ve birbirinin devamı olan hatlardan oluşmamaktadır. Bu sebeple, otobüs hatlarının kaldırılması Ankaralılar için toplu ulaşımı cazip bir ulaşım biçimi olmaktan çıkarmakta ve özel araç kullanımını teşvik etmektedir.
Ankara Kenti İşletilen Raylı Sistem Hatları Şeması
(Kaynak: http://www.ego.gov.tr/inc/newsread.asp?id=2819)
2- Çayyolu ve Sincan (Törekent) Metroları hala tam kapasite çalışmamaktadır ve sinyalizasyon çalışmalarının devam etmesi nedeniyle de yıl sonuna kadar daha kısa süre hizmet vereceği Büyükşehir Belediyesi tarafından da duyurulmuştur. Çayyolu ve Sincan metroları, normalde 6 vagon olması gerekirken üç vagonlu katarlarla ve de yavaş hizmet vermesinden ötürü otobüs hatlarının kaldırılmasıyla oluşacak ulaşım talebi yoğunluğunu kaldıramayacak ve sağlıklı şekilde hizmet sunamayacaktır.
3- Kamuya ait EGO otobüs hatları metroyla entegre edilirken, iptal edilen hatların güzergahında özel sektör tarafından işletilen dolmuş, Özel Halk Otobüsü, Özel Taşıma Aracı hatları hakkında herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla yapılan uygulama metronun kullanım oranını artırmayı hedeflerken belediyenin aslında toplu ulaşım hizmetini özel sektör girişimcilerine terk etmesi sonucunu doğuracaktır.
4- Bu düzenlemeyi EGO tarafından iptal edilen sabah ve akşam saatlerinde hizmet veren ve dört seferinin olduğu hatlardan birini örnek olarak inceleyecek olursak; bu yeni düzenlemenin ulaşım bedelinin artmasına ve zaman kaybına neden olacağı ortaya çıkmaktadır. Söz konusu bu düzenleme ile ODTÜ öğrenci semt servisleri kaldırılmıştır. Bunun sonucunda Batıkent İnönü Mahallesi`nde ikamet eden bir öğrenci, semt servisiyle yaklaşık 11 km yolculuk yaparak yaklaşık 25 dakikada ODTÜ rektörlüğüne ulaşırken; bu ‘entegrasyon` çalışmasıyla birlikte yaklaşık 30 km yol kat ederek ve dört araç değiştirerek yaklaşık 1.5 saatte varabilecektir.
Yeni düzenleme ile örnek hat için değişen yolculuk güzergahı şeması
5- Yapılan bu düzenleme ile metro hatlarıyla hiç ilişkisi olmayan Bağcılar, Örnek, İçaydınlık, Seyranbağları gibi mahallelerin de otobüs hatlarının iptal edildiği anlaşılmaktadır ve EGO Genel Müdürlüğü`nün bu semtlere hiçbir toplu taşıma hizmeti sunmaması hizmet sunumunda eşitlik ilkesine aykırı bir uygulamaya imza atıldığını göstermektedir.
Sonuç olarak yapılan ‘entegrasyon` çalışması her ne kadar metro hatlarının verimli kullanılmasını hedefliyor gibi görünse de bu uygulama uzun vadede ulaşım hizmetinin özel sektöre terk edilmesine sebep olacak ve Ankaralıları Ankara Büyükşehir Belediyesi`nin yıllardır uygulayageldiği ulaşım politikası olan özel araç kullanımına entegre edecektir.
Biz Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak, ulaşım planlamasının temel politikalarını görmezden gelen entegrasyon/bütünleştirme çalışmasının ve ardından fiilen işlemeye başlayan bu düzenlemenin, Ankara Büyükşehir Belediyesi`nden nasıl bir ‘entegrasyon` çalışması olduğunu hususunda bir açıklama bekliyoruz.
Kamuoyuna saygıyla sunarız.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
