25 Kasım, kadınların yaşam hakkını savunmak, cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırmak ve kadına yönelik her türlü şiddete dikkat çekmek için Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilmiş bir gündür. Kadına yönelik şiddete karşı uluslararası mücadele günü, 1960 yılında Dominik Cumhuriyeti‘nde Trujillo diktatörlüğüne karşı isyan eden Mirabal kardeşlerin vahşice öldürülmesi ile simgelenmektedir. Patria, Minerva ve Maria Teresa Mirabal, ülkelerindeki özgürlük ve eşitlik mücadelesinde kadına yönelik şiddetin en somut örnekleri olarak görülmektedirler.
Aradan geçen on yıllara rağmen kadınlar hâlâ fiziksel, psikolojik, ekonomik, cinsel ve aile içi şiddete, toplumsal baskıya ve kadın cinayetlerine maruz kalmaktadırlar. Kadına yönelik şiddetin devam etmesinin nedenleri, derinleşen toplumsal cinsiyet eşitsizliği, yasal mekanizmaların yetersiz uygulanması ve cezaların caydırıcı olmamasıdır. Kadınların temel haklarının ihlâli Türkiye‘de ve dünyada yaygın bir sorun olmaya devam etmektedir. Bugün şiddetin sadece kadınların bir meselesi değil, toplumun tüm kesimlerinin aktif rol aldığı bir mücadele alanı olması gerektiği açıktır.
2024 yılında Türkiye‘de kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetlerinin ürkütücü boyutlara ulaştığını görmekteyiz. Yalnızca bu yılın ilk 10 ayında en az 71 kadın kendisine en yakın olan erkekler tarafından öldürülmüştür. Cinayete kurban giden kadınların yüzde 54‘ü evlerinde öldürülmekte ve bu şiddetin çoğu aile içinde yaşanmaktadır. Şiddet bir "mahremiyet" meselesi gibi görünse de toplumsal eşitsizliğin bir tezahürüdür. Bu acı gerçek, toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve şiddeti önlemek için daha etkili politikalara ve yasal mekanizmalara olan ihtiyacı açıkça ortaya koymaktadır.
Kadınları korumaya yönelik yasal düzenleme ve uygulamaların yetersiz olması, toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarının eksikliği, yeterli eğitime erişimsizlik ve devletin , bilinçlendirme politikalarının eksikliği gibi birçok nedenden ötürü çözümden giderek uzaklaşılmaktadır. Bunları takiben, 20 Mart 2021 yılında gerekçesiz bir Cumhurbaşkanı Kararı ile İstanbul Sözleşmesi`nin feshedilmesi sonucu oluşan hukuki boşluk ortamında kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetleri her geçen gün daha da korkutucu boyutlara ulaşmakta, 6283 sayılı Kanun`un etkin biçimde uygulanmıyor oluşu da kadınları bu güvencesiz düzene hapsetmektedir.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak biliyoruz ki, toplumsal cinsiyet eşitliğini savunmak, kadına yönelik her türden şiddete karşı durmak sadece ilkesel değil aynı zamanda odağına kamu için eşit, adil, barışçıl ve güvenli mekânların inşâsını alan şehir planlama disiplini için meslekî bir sorumluluktur. Kadına yönelik şiddet, yalnızca 25 Kasımlarda değil, her gün hatırlanması ve hatırlatılması gereken bir insan hakları meselesidir.
Şiddet karşısında sessiz kalmayacağız.
Türkiye`de kadına yönelik şiddetle mücadele için kapsamlı ve bütüncül yasal çerçeveleri kurgulamanın ve bu yasaların uygulanış biçimini denetleyecek mekanizmaları geliştirmenin devletin bir yükümlülüğü olduğunu biliyoruz. İstanbul Sözleşmesi`ne dahiliyetin gerekliliğini ve 6284 sayılı Kanun`un çizdiği teorik ve pratik çerçevenin önemini tekrar vurguluyoruz.
Bugün bir kez daha "Kadına Yönelik Şiddete Hayır!" diyerek daha eşitlikçi ve barışçıl bir dünya için, kadınlar için, adil ve güvenli mekânları yaratmak için mücadeleye devam edeceğimizi kamuoyuna duyuruyoruz.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
