KENTSEL YENİDEN YAPILANMA: KAZANANLAR, KAYBEDENLER

İkinci Dünya Savaşı‘ndan 1980‘li yıllara kadar uzanan dönemin devlet merkezli gelişme modelinin öngördüğü kentsel yapılar ve ilişkiler adım adım tasfiye edilirken, yerini 1980 sonrasının piyasa yönelimli ve küresel süreçlerle eklemlenmiş yeni yapı ve ilişkileri alıyor.

Bu çerçevede, emek gücü ile sermayeyi bir araya getiren istihdam odaklarından örülmüş üretim mekanları olan kentler, çok yönlü dayatmalarla, yapısal ve işlevsel değişiklikler geçirerek tüketim mekanlarına dönüşüyor. Tüketim ve rant odaklı yeni düzeneğin temel unsurları olarak kent merkezleri hızla dönüşürken, eski üretim merkezlerinin yeni alt mer-kezler olarak yapılanması teşvik ediliyor. Üretime son verilen bu mekanları çevreleyen gecekondu alanları da dönüşüm projelerinden en radikal biçimde etkilenen alanlar haline geliyor. Yasal çerçevesi yeni geliştirilen dönüşüm projelerinde mülk sahipliliği üzerine kurgulanan uygulamalar yeni mağdurlar üretirken, kent içinde sürgün süreçleri yaşanıyor. Rant transferi, piyasa süreçlerini dengelemesi beklenen demokratik oluşumlar üzerinde baskı yaratırken,  planlama yetkilerinin parçalandığı, projelerin birbirleri ile bütünleşme kaygısı taşınmadan yayıldığı, rant maksimizasyonunun hedeflendiği kentsel yapı içinde, kamu kurumları, sosyal devletin gereği olan reflekslerini kaybetmiş görünüyor. Kent merkezlerinde kamu mülkiyetini koruyan ve kentsel sistemin rehabilitasyonu bakımından kritik önem taşıyan kamu arazileri, satış gelirine odaklanan bir yaklaşım ile hızla elden çıkarılırken, kentsel gelişmelerin mağdur ettiği kesimlerin alım gücünü dikkate almayan toplu konut projeleri,  çoğu kez sözde sosyal projeler olarak adlandırılmak suretiyle üretiliyor. Gelir dağılımı adaletsizliğini hafifletmesi beklenen kamusal hizmetler ise piyasa mantığı ile geliştirilerek veya özelleştirilerek, kentleri saran kutuplaşmayı daha da belirginleştiriyor.

Kentsel yeniden yapılanma olarak adlandırdığımız bu sürecin, kazananları ve kaybedenleri ile çok boyutlu olarak ele alınması gerekiyor.

Yerel seçimlerin de yaklaştığı bir dönemde gerçekleştirilecek Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu kentlerin yeniden yapılandırılmasını gündemine alarak, söz konusu süreçlerin kentsel mekanda yarattığı yeni yapılanma, bu yapılanmanın sosyo-ekonomik yapı üze-rindeki yansımaları, sorun alanları ve kazanan ve kaybedenlere ilişkin bir muhasebe yapmayı hedeflerken, alternatifleri de tartışmaya açmayı amaçlıyor. Bu çerçevede aşağıdaki alt başlıklarda başta şehir plancısı meslektaşlarımız olmak üzere, kentsel sorunlar üzerine düşünen uzmanları bildiri sunmaya davet ediyoruz.

I. Kentsel Mekanın Yeniden Yapılanması bağlamında;

a. Konut Alanlarının Yeniden Yapılanması (gecekondu alanları, Islah Planları ile yapılaşmış konut alanları, tarihi konut alanları, çöküntü, eskime ve köhneme alanları, toplu konut alanları, sosyal konut alanları, kapalı konut alanları vb.)

b. Çalışma Alanlarının Yeniden Yapılanması (Merkezi İş Alanları, alt merkez "proje"leri, küçük ve organize sanayi alanları, lojistik ve depolama alanları, çarşı / ofis yapıları vb.)

c. Doğal Alanların Yeniden Yapılanması  (orman alanları, tarım alanları, su havzaları, kıyı alanları, kent ekolojisi vb.)

d. Kamusal Kullanım Alanları ve Kamu Mülklerinin Yeniden Yapılanması (meydan, sokak, pazaryeri, çarşı, park, kıyılar gibi ortak kullanım alanları ile kamu mülkiyetindeki alanların yeniden yapılanması)

e. Ulaşım ve İletişim Alanının Yeniden Yapılanması (büyük altyapı, ulaşım ve iletişim teknolojisi yatırımları ve kentsel mekana etkileri)

II. Yerel Yönetimler ve Planlama Kurumunun Yeniden Yapılanması;

a. Belediyelerin ve Planlama Kurumunun Yeniden Yapılanması (yeni yasalar ve yetkiler; yeni sınırlar; planlama çalışmaları; risk yönetimi; finansman modelleri)

b. Yerel Kentsel Politikaların Yeniden Yapılanması (yerel kalkınma arayışları, sosyal belediyecilik anlayışı)

c. Kentsel Karar Süreçlerinin ve Muhalefet Biçimlerinin Yeniden Yapılanması (kent konseyleri; mahalle örgütleri, meslek odaları; katılım, temsiliyet, şeffaflık, hesap verebilirlik, kentli hakları)

d. Kentsel Hizmet Anlayışının Yeniden Yapılanması (kentsel kalite ve yatırımlar; hizmetlerin özelleştirilmesi)

III."Toplumsal"ın Yeniden Yapılanması bağlamında;

a. Mülkiyetin Yeniden Yapılanması ve Mülksüzleşme (dönüşüm ve yenileme uygulamaları, mülkiyette dönüşüm ve buna bağlı yasal sorunlar, hak sahipliği uygulamaları, mülk edindirme ve kira programları)

b. Yeni Sınıflaşmalar ve Yeni Yoksulluk (yeni sınıfların ve sınıflar arası ilişkilerin dönüşümü; toplumsalın mekansal ayrışması, yeni kent yoksulluğu ve varsıllığı, toplumsal kutuplaşmalar, kentsel çelişki ve gerilimler, kentsel suç)

Kentsel yeniden yapılanma sürecine konu olan bu alanların objektif bir bakış açısı ile tartışıldığı bir ortam oluşturmayı hedefleyen Kolokyuma söz konusu başlıklar altında bildiri sunmak isteyenlerin bildiri özetlerini 30 Haziran 2008 tarihine kadar iletişim adresine göndermeleri beklenmektedir.

Kolokyuma bildiri sunumlarının yanı sıra atölye çalışmaları ve poster bildiriler ile katılmak da mümkün olacaktır. Poster bildiriler Kolokyumun amacına uygun sunumlardan seçilecektir. Bildiri sunmak isteyenlerin bildiri özetleri 500 kelimeyi geçmeyecek şekilde hazırlanmış olarak 30 Haziran 2008 Pazartesi gününe kadar aşağıda belirtilen iletişim adresinde olacak şekilde posta, faks, tercihen elektronik posta yolu ile iletmeleri beklenmektedir. Bildiri özeti; yazılacak bildirinin amaç, yöntem, yanıt aranacak sorular ve beklenen sonuçlarını içeren bir özetten oluşmalıdır.

İletişim adresine gelen bildiri özetleri 15 gün içinde Bilim Kuruluna iletilecek ve yapılacak değerlendirme sonucu en geç 18 Temmuz 2008 Cuma gününe kadar bildiri sahiplerine bildirilecektir.

Bildirilerin ve poster bildirilerin 13 Ekim 2008 Pazartesi gününe kadar aşağıdaki iletişim adresine iletilmesi ve bildiri ile birlikte kısa bir özgeçmişin de gönderilmesi beklenmektedir. Fotoğraf, harita, çizim vb. görsel malzeme, metnin içine yerleştirilmiş ve aynı zamanda salt metinden oluşan ve görsel malzemelerden oluşan iki ayrı dosya da gönderilmelidir.

Başvuruda bildiri sahibinin adı, soyadı, mesleği, çalıştığı kurum, görevi, adresi, telefon, faks, e-posta, bildiri başlığı ve sunuşta kullanılacak ek cihazlar (tepegöz, slayt, datashow, projeksiyon, dizüstü bilgisayar, vb.) belirtilmelidir.

Kolokyum Takvimi:

Kolokyuma bildiri özeti gönderme için son tarih: 30 Haziran 2008 

Kolokyum bildirilerinin değerlendirilmesi ve bildirimi: 18 Temmuz 2008

Kolokyum bildirilerinin teslimi: 13 Ekim 2008

Kolokyum tarihi: 6-8 Kasım 2008

Sekreterya İletişim Adresi:

TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi

Adres: Emirhan Caddesi Bayındır Çıkmazı Sokak Uygar Apt. No:1/1 Dikilitaş/Beşiktaş-İstanbul

Telefon: 0212 275 43 67

Faks:     0212 272 91 19

e-posta: spoist@spoist.org