Meram Belediye Meclisi‘nce 09.04.2010 tarih ve 64 sayılı karar ile kabul edilen 1/1000 ölçekli ilişkin uygulama imar planı değişikliği ve uygulayıcı idari işlem olarak ve bunun dayanağı olan Konya Büyükşehir Belediye Meclisi‘nce 14.05.2010 tarih ve 305 sayılı karar ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğine, dava konusu idari işlemlerde plan kademelenmesine aykırı davranılması, dava konusu planlar ile öngörülen yoğunluk artışı kamu yararına ve şehircilik ilkelerine aykırı olması temel gerekçeleri esas alınarak, yürütmelerinin durdurulması takiben iptali istemi ile Şubemiz 23.09.2010 tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında alınan karar doğrultusunda 14.10.2010 tarihinde dava açılmıştır.
DAVA GEREKÇELERİMİZ
1 - Dava Konusu İdari İşlemlerde Plan Kademelenmesine Aykırı Davranılmıştır
İmar planı değişikliğinin bir idari işlem olması nedeniyle yetki, şekil, konu, sebep ve maksat yönünden hukuka uygun olmak zorunda olacağı açıktır. Ülkemizde imar planı değişikliklerinin ilgili idarelerce yapılması için bazı temel koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir. Plan değişikliğinin yapılabilmesi için bulunması gereken koşullar, plan değişiklerinin bir gerekçeye dayanması, kamu yararına uygunluk ilkesi ve imar planı değişikliği ile plan bütünlüğünün bozulmaması olarak sıralanabilir.
3194 Sayılı İmar Kanunun, Tanımlar Bölümü 5. maddesinde, Nazım İmar Planı; "Varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının, genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber olan plandır" olarak tarif edilmiş aynı madde de Uygulama İmar Planı ise; " Tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır" olarak tariflenmiştir.
Gerek yukarıdaki tanımlar gerekse 3194 sayılı İmar Kanunun 6. maddesinde belirtilen planların kademelenmesi ilkesi gereği, gerekse diğer ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde; plan kademelenmesi incelendiğinde sıralama kapsam ve ölçekleri göz önüne alınarak; 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı - 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı - 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı şeklindedir.
Dava konusu idari işlemlerden özellikle Büyükşehir Belediye Meclisince tesis edilen 14.05.2010 tarih ve 305 sayılı karar ile açıkça bir yandan ilçe belediyesinin kabul etmiş olduğu uygulama imar planı onaylanmış diğer yandan ise bunun üst ölçekli planı olan 1/5000 ölçekli plan onaylanmıştır. Diğer bir ifade ile önce uygulama imar planı ardından nazım imar planı yapılmış ve onaylanmıştır. Bu haliyle açıkça planların kademelenmesi göz ardı edilmiştir.
Davalı idarece öncelikle 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliğinin onaylanması ve 3194 s. Kanunun 8/b maddesindeki süreçleri geçirmesi, 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planının kesinleşmesinin ardından, 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planının onaylanması ve yine 8/b maddesindeki süreçleri geçirmesi şeklinde bir süreç izlenmesi gerekirken bu yönde bir işlem yapılmayarak amaç, maksat ve kapsamları çok farklı içerikte olan açıkça mevzuata aykırı hareket edilmiştir.
2 - Dava Konusu Planlar İle Öngörülen Yoğunluk Artışı Kamu Yararına Ve Şehircilik İlkelerine Açıkça Aykırıdır
Dava konusu plan değişikliklerindeki yoğunluk arttırıcı kararların kentin ve bölgenin bütünlüğünü zedeleyici, yalnızca yatırımcı açısından bir kazanç sağlamayı amaçlayan kararlar olduğu ortadadır.
Plan değişikliklerinde yer alan; ticaret kullanımına yönelik E:1,50 gibi bir inşaat yoğunluğunun, bölgenin genel yapılaşma ilkeleri açısından kabul edilemez ölçüde yüksek bir yoğunluk kararı olduğu açıktır.
Aynı şekilde alana ilişkin öngörülen konut kullanımına yönelik E:1,80‘in sürdürülebilir planlama anlayışı ve Meram bölgesinin kendisine özgü Meramlılık aidiyetine ve Meram kimliğine ters düşecek, bölgenin kentsel dokusunu zedeleyecek yüksek bir yoğunluk kararı olduğu görülmektedir.
Meram Belediye Meclisi‘nin 09.04.2010 tarih ve 64 sayılı meclis kararı ile onaylanan imar planı değişikliğinde ki plan notlarında belirtildiği şekliyle "sanal alanlar" ifadesinin arazi kullanımında ve uygulama aşamasında kentsel ranta açık ve suistimale davet niteliği taşıdığı ve mevzuata aykırı olduğu tespit edilmiştir.
Yoğunluk arttırıcı kararlar ile artacak olan nüfusun ihtiyaç duyacağı teknik alt yapı ve kentsel sosyal donatı alanlarının ilgili planlama çalışması sırasında gözetilmemiş olması bu davanın temel gerekçelerinden biridir.
Özellikle Emsal ve İnşaat Alanı değerlerinin hangi gerekçelere dayandığı, niçin yoğunluk artışı yapıldığına dair herhangi bir teknik gerekçenin olmadığı, plan değişiklikleri ile öngörülen alanın çevresiyle kurduğu ilişkinin, yapı yoğunluğunun irdelenmediği; yakın çevresindeki ulaşım-dolaşım sistemine etkileri, kent bütününe etkisi ve zorunlu alt yapı alanlarının dağılımına etkileri gibi zorunlu teknik çalışma ve değerlendirmeler yapılmaksızın gerçekleştirildiği ortadadır. Bu nedenlerle de kamu yararına ve planlama ilkelerine aykırılığı ortadadır.
Bu yoğunluk artışı gerek altyapı gerekse üst yapı açısından ciddi sıkıntılar doğurmaktadır. Ulaşım bağlantılarına hiç dikkat edilmemiş ve çevre bağlantıları göz ardı edilmiş olup plan bütünlüğü bozulmuştur.
Plan değişikliği, alanının çevresi ile ilişkisi, işlevi, yapı yoğunluğu, ulaşım-dolaşım sistemine etkileri, kent bütününe etkisi, yerleşmelerin gelişme potansiyeli, sektörel hedefleri ve alt yapıların dağılımı gibi etkenler göz önüne alınmaksızın gerçekleştirilmiştir.
Kent bütünü ölçeğinde, gerekli ve yeterli analizler yapılmaksızın gerçekleştirilen böylesi plan uygulamaları, benzer örneklerde olduğu gibi nüfus-işgücü ve yoğunluk dengelerine zarar vererek kentsel ve bölgesel anlamda telafisi güç sonuçlar doğurmaktadır.
Dava konusu idari işlemlerden önce zaten konut kullanımda olan ve sosyal donatı alanları yönünden yetersiz olan bir alanda bu donatı alanlarının iyileştirilmesi ya da kurulması gerekirken bilakis ticaret kullanımı da getirilmiş ve hem ticaret hem de konut kullanımları yönünden yüksek yoğunluk getirilmiştir. Yukarıda kısaca özetlendiği üzere, söz konusu plan değişikliği hiç bir bilimsel ve çevresel teknik etüt çalışmaları yapılmadan ele alınmış, yasal standartlara uyulmayarak planlama mevzuatına aykırı olarak gerçekleştirildiğinden şehircilik ilkeleri, kamu yararı ve planlama esasları ile bağdaşmayan nitelikler taşımaktadır.
Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin Birinci Bölümünde "Tanımlar" bölümünde yer alan 3. maddesinde "Plan Değişikliği" kavramının tanımları verilmektedir. Buna göre;
Plan Değişikliği: (Değişik:17/3/2001-RG:24345 / 4. md.) Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan kamu yaranının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir. " şeklinde tanımlanmıştır. Yukarıda da ifade edilmiş olduğu gibi dava konusu idari işlemler kamu yararının zorunluluk arz etmediği bir durumda ve bilakis kamu yararına aykırı olarak tesis edilmişlerdir.
