6 Mart 2010
GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ
Kentsel mekanı oluşturan yapılar ve çevresinde farklı amaçlarla yer verilen düzenleme, donatım ve tanıtım elemanlarının estetik ve fonksiyonel hedeflere uygun seçilmemesi ya da uyumsuz bir pozisyon ortaya koyması görsel kirlenmelerin temel kaynağını oluşturur.
Doğada dengenin ve estetiğin var olduğu fakat insanların doğal kaynakları olumsuz yönde kullanarak, doğayı yıpratan teknolojiler geliştirerek oluşturduğu yapay çevrede estetik olmayan görünümleri giderek arttırdığı görülmektedir. Ayrıca işlevsel olmayan kullanımlar ekonomik açıdan kayıplara yol açmaktadır.
- Kentlerdeki Kirli Görüntüler; hava kirliliği, yeşil alan yokluğu, monoton ve iç içe yapılaşma, görüş alan darlığı, dış cephe görüntüsündeki karmaşa, enkazlar (afet, savaş) düzensiz trafik, gelişigüzel atıklar, levha ve tabelalardaki oransızlık ve gelişigüzellik.
- Levhalar ve İşaret Panoları; Günlük hayatımızda caddelerde, kent içi ve dışı yollarda sıklıkla rastladığımız levha ve işaretler, birbirlerine yakın mesafelerde yerleştirilmeleri sonucu hem görüşü engellemekte hem de birbirlerine engel olmaktadırlar. Özellikle şehirlerarası taşıt yolları, levhalar ve işaretlerle çirkin bir görünüme bürünmektedir. Bunlar hem çok sık aralıklarla hem de farklı ölçülerde olmaları sebebi ile yol çevresinin niteliğini bozmaktadır.
Kent peyzajının önemli elemanlarından olan donatı elemanları, yön ve yer gösterme, koruma, tanıtma, aydınlatma gibi pek çok amaca hizmet eden oturma elemanları, çöp kutuları, çiçeklikler, reklam panoları, telefon kulübeleri, döşeme elemanları gibi kentsel mekanlara yerleştirilmiş elemanlardır.
Konya kentinde çevirme, koruma, destekleme, süsleme, yön gösterme gibi amaçlarla kullanılan donatı elemanlarının sayı ve çeşitliliğinin fazla olması ayrıca bulundukları alanın özelliğine form, materyal ve renk olarak uygun olmayan elemanların seçilmesi, görsel kirliliğe neden olan yanlış kullanımlarla sonuçlanmaktadır. Bazı işyerlerinin ve sokak satıcılarının, yaya kaldırımları ve yolları, satış yaptıkları ürünleri sergilemek amacıyla işgal ettikleri görülmektedir. Görüntü kirliliği yaratan bu duruma belediye yetkilileri yeterli yaptırımı uygulayamamaktadırlar. Reklam panoları ve ticari tabelaların çeşitli boyutlarda, ışıklı, ışıksız, ayaklı, metal, ahşap, sabit veya bir yere asılabilen şekillerde bulunmaktadır.
Özellikle İstanbul Caddesi, Zafer Alanı gibi işyeri ve satış mağazalarının yoğun olarak bulunduğu yerlerdeki reklam panoları ve ticari tabelaların çok çeşitli olması ise kullanım açısından da çeşitliliği getirmekte ve bütünlüğü bozmaktadır. Görüntü kirliliğinin önlenmesi amacıyla Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından "Şehir Estetiği-Reklam-Tanıtım ve Tabela Yönetmeliği" çıkarılmıştır. Bu yönetmelik Konya Büyükşehir Belediyesi sınırları ve mücavir alanları içerisinde reklam, tabela, boş alan ve arsa kullanımının yol açtığı görsel kirliliği ortadan kaldırmayı, reklam asma ve ticari tabela kullanımını düzenlemeyi ve bu işleri yapan gerçek ve tüzel kişilerle kamu kurum ve kuruluşlarının uymak zorunda olduğu esasları belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu yönetmeliğe göre; bina cephe yüzeylerine dik ve çıkıntılı reklam panoları çakılamaz. Bina sağır cephesi duvarlarını reklam alanı olarak kullanmadıkları taktirde görüntü kirliliğine meydan vermeyecek biçimde düzenlemekle, ya da reklam süresi bitince reklam sildirmek veya silmekle yükümlüdürler. Ancak yapılan etüt çalışmalarında sağır duvarların görsel kirliliğe neden olacak şekilde kullanıldığı bazı reklam asma ve ticari tabela kullanımında da görsel kirliliğe neden olan uygulamaların olduğu saptanmıştır.
Yine bu yönetmeliğe göre "Sabit reklam panoları, mahallin özelliği dikkate alınarak belirlenen ölçü ve şekillerde yeşil alanların içi ve önü ile tarihi eser ve yapıların, heykel ve sanat eserlerinin kamu kuruluşlarına ait binaların kültür ve sanat işlevli yapıların önünü ve görünümlerini kapatmayacak biçimde ışıklı ve ışıksız olarak Büyükşehir Belediyesince veya görevlendirdiği birimlerce belirlenen yerlere konulur." denilmektedir.
Başka bir maddede "Kavşak alanlarına konulmak istenen sabit reklam panolarını, araç dönüşünün her noktasındaki görüş açısını kapatmayacak şekilde yer seçimi yapılarak yerleştirilir.Yol kenarına konulacak pano ve tanıtıcı levhalarda; yanıp sönen ışıkların kullanılması, kırmızı, sarı ve yeşil ışıklarla veya bu renkteki ışık yansıtıcı cisimlerle düzenlenmesi yasaktır. denilmektedir.
Bununla beraber denetimler yapıldıktan sonraki aşamada gerekli cezai hükümlerin yerine getirilmesi için bir uygulama yapılmadığı görülmüştür.
TMMOB
ŞEHİR PLANCILARI ODASI
KONYA ŞUBESİ YÖNETİM KURULU
