Bilindiği gibi, dayanağı 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu olan Oda Yönetmeliklerinin, kamuyu düzenleyici nitelikleri bulunduğundan Resmi Gazetede yayımlanmaları zorunlu ve bu amaçla Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü'ne TMMOB tarafından gönderilmeleri gerekiyor. İşte tartışmaların başlangıcını, Resmi Gazetede yayınlanmak üzere TMMOB'ye iletilen "TMMOB Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği"nin, "Mimarlık Hizmetleri" başlıklı aşağıdaki 5. Maddesinde yer alan bazı ifadelerin çıkarılarak Resmi Gazeteye gönderilmesi yönündeki TMMOB Yönetim Kurulu kararı oluşturuyor.

"Madde 5 – Mimarın ihtisasına, formasyonuna ve iştigal konusuna göre; müellif olarak tasarlamaya, uygulamaya, kabule, imzaya yetkili ve sorumlu olduğu mimarlık hizmet alanları şunlardır:

a) Mimari tasarım hizmetleri;
Mimari proje hizmetleri, röleve, restitüsyon, restorasyon hizmetleri, iç mekan düzenleme ve mobilya tasarımı hizmetleri, imalat projesi, mimari çevre düzenlemesi hizmetleri, kentsel tasarım hizmetleri, imar planlama çalışmaları, koruma amaçlı imar planları;

b) Mimari uygulama ve yönetimi hizmetleri;
Mimari mesleki kontrollük, inşaat yönetimi, proje ve şantiye yönetimi ve koordinasyonu ve planlaması; şantiye şefliği, saha mimarlığı; mimari fenni mesuliyet, kontrollük, yapı denetimi; geri besleme çalışmaları, kabul teslim çalışmaları;

c) Mimari danışmanlık hizmetleri;
Mimari danışmanlık, müşavirlik, bilirkişilik, hakemlik, eksperlik, jüri üyeliği, raportörlük; Mimari Proje yönetimi, yapılabilirlik, fizibilite çalışmaları, program hazırlığı, özel araştırma ve çalışmalar, dosya hazırlığı, iş ve işlem takibi gerektiren işlerin yapılması, ihale dosyası hazırlanması, karşılaştırmalı keşif, şartname hazırlanması

d) Mimari eğitim çalışmaları;
Mimari eğitim ve öğretim çalışmaları

e) Diğer sanatsal çalışmalar;
Sanat eseri seçimi, maket çalışmaları, üç boyutlu görsel çalışmalar, animasyon
vb hizmetlerdir. Mimar ulusal ve uluslar arası düzenlemelerle tanımlanacak yeni mesleki hizmet alanlarında da, bu düzenlemeler çerçevesinde hizmet verir."

Tartışma konusu yönetmelik maddesi, görüldüğü gibi, şehir planlama, iç mimarlık, peyzaj mimarlığı ve inşaat mühendisliği alanlarına giren bazı faaliyetleri mimarlık hizmetleri içine alıyor. Yönetmeliğin mimarlık hizmetlerini tanımlayan maddesinde sayılan hizmetler içerisinde şehir plancıları tarafından üretilmekte olan ve şehir planlama mesleği kapsamında bulunan hizmetler de var. Bu hizmetlerin mimarların yetki ve sorumluluk alanına dahil edilmesinin yanlış ve hukuka aykırı olduğu TMMOB'nin Odamızdan istediği görüş yazısında da dile getirilmişti. Benzer olumsuzluklar peyzaj mimarlığı ve iç mimarlık meslekleri için de geçerli. Dolayısıyla, 20-21 Kasım 2004 tarihlerinde yapılan Mimarlar Odası 39. Dönem Olağanüstü Genel Kurulunda kabul edilen sözkonusu Yönetmelik ile ilgili olarak TMMOB Yönetim Kurulu, Odaların temsil ettiği meslek alanları arasındaki sınırları ve uzmanlık ayrımlarını göz önünde bulundurarak bir değerlendirme yaptı, yönetmeliğin diğer meslek alanlarına ve yetkilerine müdahaleler içeren maddelerinin düzeltilmesini isteyerek 12 Mart 2005 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında aşağıdaki kararı aldı:

"KARAR NO 215: TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği'nin 5. Madde a bendindeki "mimari iç mekAn düzenleme ve donanımı tasarımı hizmetleri, mimari çevre tasarımı hizmetleri, kentsel tasarım, koruma amaçlı imar planları ve imar planlama çalışmaları" ile b bendindeki "inşaat yönetimi, yapı denetimi" ifadelerinin çıkarılarak kabulüne ve Resmî Gazete'de yayınlanması konusunda Yürütme Kurulu'na yetki verilmesine..."

Bunun üzerine Mimarlar Odası, TMMOB Yönetim Kurulu'nun bu kararının demokrasi kültürüne, uygarlık bilincine, bilimin rehberliğine, sanatçının haklarına, toplumsal çıkarlara ve TMMOB'nin "kendi varlığı"na darbe olduğu iddiasıyla bir Açık Mektup yayınladı. Bu mektupta TMMOB örgütüne, mesleğimize ve eğitim aldığımız kurumlara yönelik eleştiriler de bulunuyor. TMMOB Yönetim Kurulunun aldığı kararın tarihine gönderme yapılarak 12 Mart 1971 darbesiyle özdeşleştirmelere, kararı alanların isimlerine, çekimser kalanların dahi taraf tutmakta oldukları iddialarına yer veriliyor. Kararın bir tavır olarak gösterilmeye çalışıldığı mektupta bu tavrın, mimarlığı talan yapılaşmasına karşı etkisiz kılmaya çalışan egemen siyasetlerle uyumlu ve bu sanatı toplumların kimliksizleştirilmesi önünde engel sayarak kısıtlamayı hedefleyen küresel dayatmalara teslimiyet içinde olduğu vurgulanıyor. İmar rantları ve inşaat pazarı çıkarları üzerine kurulu sürecin en açık yaşandığı alanın kent planlaması ve yapı denetimi olduğu, kimliksiz tekdüze Amerikan kentleri anlayışının, ABD kökenli şehircilik anlayışı ve politikasının 1960'larda ODTÜ'de mimarsız kent planlaması dayatması ile kurumsallaştığı iddia ediliyor. Açık Mektuba göre mimarların hizmet alanından planlamanın, yapı denetiminin çıkarılması Amerikancı, küreselleşmeci ve mimarlar odasının yönetmeliklerinde değişiklik istenmesi antidemokratik bir tavır. Başka mesleklerin hizmet alanına girdiği için yönetmeliklerinden çıkarılması istenen hizmetlerin tümünün mimarların temel işleri olduğu, TMMOB'nin bazı meslek gruplarına iş olanakları sağlamak adına ulusal ve küresel talan güçlerinin yanında yer aldığı öne sürülüyor.

TMMOB, bu Açık Mektup üzerine 2 Nisan 2005 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında bu kez aşağıdaki kararları aldı:

"KARAR NO 224: TMMOB Mimarlar Odası Yönetim Kurulu'nun 30.03.2005 tarih ve 03/698 sayılı yazısı ile TMMOB Yönetim Kurulu'na hitaben yazmış olduğu ve Oda Başkanlıklarına, Mimarlar Odası Birimlerine, Mimarlara ve Mimarlık Yayınlarına da gönderdiği "Açık Mektup"un hakaretlerle dolu ve gerçeklerle bağdaşmayan bir metin olması nedeniyle, TMMOB Mimarlar Odası Yönetim Kurulu'nun kınanmasına oybirliğiyle,

KARAR NO 225: TMMOB Mimarlar Odası Yönetim Kurulu'nun 30.03.2005 tarih ve 03/698 sayılı yazısı ile TMMOB Yönetim Kurulu'na hitaben yazmış olduğu "Açık Mektup"un değerlendirilmesi sonucunda;
a) TMMOB Yönetim Kurulu'nun almış olduğu 12 Mart 2005 tarih ve 215 nolu kararının yeniden görüşülmesi isteminin reddine,

b) TMMOB Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği'nin TMMOB ortamında tartışılma ve karar alma sürecini anlatan bir yazının tüm örgüt birimlerine gönderilmesine,

c) TMMOB Mimarlar Odası Yönetim Kurulu üyelerinin, gerçeklerle bağdaşmayan ithamları ve hakaret dolu ifadeleri nedeniyle TMMOB Mimarlar Odası Onur Kurulu'na verilmesine,

d) TMMOB Yönetim Kurulu'na yapılan ağır itham ve hakaretlerden dolayı TMMOB Mimarlar Odası Yönetim Kurulu Üyeleri hakkında yasal işlemin başlatılmasına,

(Görüşmelere M.Sabri Orcan'ın katılmaması ile) oybirliğiyle,"

16 Nisan 2005 tarihinde gerçekleştirilen TMMOB Danışma Kurulu'nda "TMMOB saldırıya uğradı" ifadesi ile paylaşılan gelişmeler üzerine üyeler, konu hakkında yoğun değerlendirme ve görüşmeler yaptılar. Mimarlar Odasının TMMOB örgütlülüğünü zedeleyici tavrı kınandı, hakaretlerle dolu mektuplar yazmak yerine Danışma Kurulu gibi demokratik ortamlara katılarak iddialarını tüm örgütle paylaşması, tartışması gerektiği üzerinde duruldu.
TMMOB tarafından 16.04.2005 tarih ve 582 sayı ile örgüte "TMMOB Mimarlar Odası Yönetim Kurulunun "Açık Mektubu", Dar Meslekçi Anlayışın TMMOB'ye "Açık Saldırısı"nın İfadesidir. TMMOB Kadroları, Her Zaman Olduğu Gibi, Bu Saldırıyı Bu Dönemde de Bertaraf Edecektir." başlıklı bir yazı gönderildi. Bu yazıda TMMOB'nin çeşitli ortamlarda yayınlanmış ya da kayda geçmiş görüşlerine göndermeler yapılarak TMMOB'nin devrimci, demokrat, yurtsever, çağdaş, ilerici ve aydın karakteri örnekleniyor. Açık Mektubun dar meslekçi anlayışla yazılmış bir küfürname olduğu alıntılarla vurgulanıyor. TMMOB Yönetim Kurulunun yasadan aldığı yetkiyi kullanarak yerine getirdiği görevin demokratik süreçleri izlediği hatırlatılıyor.

Bunun üzerine Mimarlar Odası tarafından 27 Nisan 2005 tarihinde "Zorunlu Bir Açıklama" yapılarak tepkilerinin TMMOB'ye değil, yöneticilerine yönelik olduğu, bu kuruluşun mesleklere piyasa yaratma ve iş ortamlarını üleşme örgütü olmaması için çabaların süreceği ifade edildi. Açık Mektuptaki bazı vurgular tekrarlanarak, mesleklerini daraltmanın tek kutuplu dünya düzeninin teknisyenliğine indirgemeyi hedeflediği iddia edildi.

TMMOB Oda Başkanları tarafından 28 Nisan 2005 tarihinde yayınlanan bildiride ise bu görüşlerin ve dile getiriliş biçiminin TMMOB ortamına yakışmadığı, TMMOB ortamına bir saldırı ve yok etme eyleminin başlangıcı olduğu ifade edilerek bu yaklaşım kınandı. Örgüt bütünlüğünü sarsmaya yönelik kışkırtıcı ve hakaretlerle dolu metinlerin kamuoyuna sunulmasının TMMOB tarihinde ve kültüründe başka bir örneği olmadığı, iç hukuka da uymadığı açıklandı. Bildiride, "Onlarca yılda oluşan TMMOB geleneği ve iç hukuku, odaları ve üyeleri arasında çıkan sorunların ne şekilde çözüleceği konusunda zengin bir deneyime sahiptir. Bu gelenek, Danışma Kurullarında, Genel Kurullarında ve oluşturduğu bilimsel kurullarda bu konuları tartışarak çözümlerini Genel Kurul Kararlarına dönüştürmüştür. Bütün Odalar için geçerli olan süreçler, Mimarlar Odası için de geçerlidir." açıklaması yapıldı.
TMMOB'nin, Odaların faaliyet alanları ile ilgili düzenlemeleri üzerinde bu alanların ve uzmanlıkların yetki ayrımlarını belirleyici/düzenleyici/koruyucu görevini yerine getirmesi üzerine Mimarlar Odası Yönetim Kurulunca meslek alanımıza ve meslektaşlarımıza yönelik eleştiriler de içeren bir Açık Mektup yazılmasıyla başlayan sürecin Odamız, üyelerimiz ve şehir plancısı yetiştiren üniversitelerimizce izlenmesi ve değerlendirilmesi gerektiği düşüncesiyle tüm bu metinleri üyelerimize gönderdik. Üyelerimizden, ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümünden ve diğer Odalardan ulaşan yanıt, tepki ve görüşlerden bazılarına aşağıda yer veriyoruz.