Söz konusu genelge ve genelgeye esas yazı ile hukuka aykırı bazı husular yasalmış gibi ve gerçekte olmayan bazı konular mevcutmuş gibi bilgiler verilmiştir. Yazı ile, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın hukuki metinleri şehir planlama meslek alanı bağlamında yanlış yorumladığı, kamu hizmeti ifa eden Odamıza karşı olumsuz bir tavır aldığı tespit edilmiştir. Şöyleki, 3194 sayılı İmar Kanununun 38. maddesi, uzmanlık çalışma konularını sıralayarak, ilgili kanunlara göre her bir meslek konusunun ilgili uzmanlıklar tarafından yapılmasını öngörmektedir. Bu konuda, ilgili kanunlar olan 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun, YÖK Kanunu ve 6235 sayılı TMMOB Kanununda buna ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Müellif Yönetmeliğinde ise, planlama işlerini yapacak müellifler arasında yalnızca belirli koşulları haiz mimarlar sayılırken, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın genelgeye esas yazısında mühendisler de plan müellifleri arasında sayılmıştır. Bakanlık tarafından yapılan bu yanlışlık hukuka aykırı bir durum yarattığı gibi, dört yıllık bir bilimsel ve teknik eğitimden geçen meslektaşlarımıza da haksızlık yapılması anlamı taşımıştır. Buna karşın Odamız ve meslektaşlarımız her zaman diğer uzmanlık alanlarına karşı saygılı bir tutum takınmış ve hiç bir başka uzmanlık alanında söz ve yetki sahibi olma iddiasında bulunmamıştır.
İlgili yazıda yine Odamız tarafından planlara “vize” yapıldığı şeklinde yanlış bir başka bilgilendirme de yer almıştır. 3194 sayılı İmar Kanunu ve yargı kararlarına göre meslek odalarının vize yetkisi yoktur. Bu çerçevede de, Odamız yaptığı denetimleri hiç bir zaman vize olarak adlandırmamış ve ilgili yönetmeliklerimizde onay anlamına gelen vize ifadesine yer verilmemiştir. Bu durumda Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın, odamız tarafından yapılmayan ve ilgili mevzuatında yer almayan vize konusunda, sanki varmış ve yapılıyormuş gibi görüş vermesini talihsizlik olarak değerlendirmek gerekir. Öte yandan, mesleki denetim uygulamasının sadece oda içi bir düzenleme olduğu iddiası da geçerli değildir. Mesleki denetim konusunda açılan davalarda verilen bazı yargı kararları da bulunmaktadır. Bu kararlar, odaların mesleki denetiminden geçmeyen planların müellifi olan üyelerine verdiği cezaları da, bu cezalara esas Odamızın ilgili düzenlemelerini de hukuka aykırı bulmamış, aksine odalar tarafından yapılan bu tür işlemlerin kamusal işlemler olması boyutuyla genel kamuyu ilgilendirdiğine hükmetmiştir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yazısı ile bu kararları da görmezden gelmektedir. Açıkça Bakanlık, Odaların mesleki denetim yapmalarında bir sakınca olmadığını belirtmekten imtina ederek, Odamız üyelerinin ilgili plan onama makamları nezdinde zor duruma düşmesi sonucunu yaratcak bir duruma neden olmaktadır.
Odamız gerek ilgili genelge ve gerekse Bakanlık yazısı hakkında yoğun girişimlerde bulunmuştur. Herşeyden önce, konuya ilişkin olarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı’na yazılar yazılarak konu hakkındaki görüşlerimiz belirtilmiştir. Odamız tarafından dağıtımlı olarak yazılan yazıda; yürürlükte olan mevzuata göre imar planlarının denetimlerinin yeterince yapılamadığı, denetimsizliğin telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açtığı ve Odamız tarafından yapılan denetimlerin ilgili idarelerin onamasından bağımsız olarak kamu yararına olduğu açıkça ortaya konulmuştur. Mesleki denetim uygulamalarının, 6235 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikler uyarınca “meslek disiplininin ve ahlakının tesisi” amacıyla yapıldığı, İmar Kanununda bu uygulamaya ilişkin düzenlemelerden bahsedilmemesinin 6235 Sayılı yasanın görmezden gelinmesi anlamını taşımayacağı vurgulanmıştır.
Odamız Serbest Şehircilik Hizmetleri, Büro Tescil, Mesleki Denetim ve En Az Ücret Yönetmeliğin amacı ve kapsamı itibariyle kamuyu ilgilendirdiğinin, Danıştay Sekizinci Dairesinin (Esas No:2001/176, Karar No:2002/988) kararı ile belirlenmiş olduğu ve Danıştay Sekizinci Dairesince (Esas No:2002/3127) anılan Yönetmeliğimizin genel bir metin olarak hukuka uygun bulunduğu yazıda vurgulanmıştır. Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere mesleki denetimin Oda ile üyesi arasındaki bir ilişki olmadığı ve kamuyu ilgilendiren bir düzenleme olduğu, mesleki denetim uygulamasının 6235 sayılı Kanunun Odamıza verdiği görevlerin gereği olarak yapıldığı hususları da yazıda ayrıca yer almıştır.
Odamız bu konudaki girişimlerini sadece yazı yazılması noktasında bırakmamıştır. İlk olarak, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürü Kayhan Kavas makamında tarafımızdan ziyaret edilerek görüşlerimiz kendisine aktarılmıştır. Oda Yönetim Kurulu üyelerimizden Erhan Demirdizen ve Osman Balaban tarafından yapılan ziyarette, söz konusu genelgenin yanlış tarafları ile yol açacağı olumsuz sonuçlar iletilmiştir. Genel Müdür Kayhan Kavas, bu konuda kendilerinin sadece Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’ndan gelen yazıyı ilgili kurumlara ilettiklerini ve herhangi bir değerlendirme yapmadıklarını, ikinci bir değerlendirme gelmesi halinde kendilerinin de ikinci bir tamim çıkaracaklarını vurgulamıştır. Verdiğimiz örneklere referansla yazının maksadını aşan bir tarzda yorumlandığı tespitimizi de paylaşmıştır. Bundan kısa bir süre sonra da, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Bayındırlık ve İskan Bakanlığına yazdığı bir yazı ile Odamızın ilettiği değerlendirmeler hususunda genelgeye esas olan yazıdaki görüşlerin Bakanlık tarafından yeniden değerlendirilmesini ve ikinci bir yazı ile kendilerine bildirilmesini istemiştir. Bu gelişmelere paralel olarak Odamız ikinci bir görüşmeyi de Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürü Hami Yıldırım Bayındırlık ve İskan Bakanı Danışmanı Şehir Plancısı İsmail Arslan ile yapmıştır. Görüşmeye; Oda Yönetim Kurulu üyelerimizden Erhan Demirdizen ve Osman Balaban ile Odamız Ankara Şube Başkanı Gülten Kubin ve Odamız İstanbul Şube Başkanı Ahmet Turgut katıldılar. Bu görüşmede de Bakanlığa görüşlerimizi aktararak, yanlışlıkların düzeltildiği ikinci bir yazının İçişleri Bakanlığı’na yazılmasını talep ettiğimiz bildirilmiştir.
Bu görüşmeler ve yapılan yazılı başvuru sonucunda, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 3 Aralık 2003 gün ve 12071 sayılı yazısını gereği için İçişleri Bakanlığına göndererek, Odamızın üyelerince yerine getirilen şehircilik hizmetlerinin Oda denetiminden geçmesinin yasal gereklilik olduğunu vurgulamıştır.
Söz konusu yazıda;
3194 Sayılı Kanun ve 6235 Sayılı TMMOB Kanununda mühendis, mimar ve şehir plancıları tarafından üretilen mühendislik-mimarlık-planlama hizmetlerinin “onay anlamına gelecek” vize yaptırılmasına ilişkin bir hüküm bulunmadığı ve bu yönde mahkeme kararlarının bulunduğu,
Anayasanın 135. maddesine göre TMMOB'nin “kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu” olduğu,
6235 Sayılı Kanun uyarınca Şehir Plancıları Odasının “kamu kurumu niteliğinde kamu tüzel kişiliğine sahip olduğu” ve “kamu hizmeti yerine getirdiği”,
6235 Sayılı Kanun ile Şehir Plancıları Odası yönetmelikleri uyarınca, “şehir plancılarının, üyesi oldukları meslek odasının mevzuatına ve kararlarına uymak ve yönetmeliklerde bahsedilen kayıt, tescil ve mesleki denetim ile ilgili hükümleri yerine getirmek zorunda” oldukları,
6235 Sayılı Kanun uyarınca meslek odalarının, meslek ve menfaatleriyle ilgili işlerde, kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda bulunmakla görevli oldukları; bu çerçevede, ülkemizde ilgili idarelerde yeterli sayıda şehir plancısı bulunmaması ve “yapılan planlama hizmetlerinin yürürlükteki imar mevzuatına, planlama ve şehircilik ilkeleri, kamu yararı ve mesleki etik açısından denetlenmesi, meslek alanının niteliklerinin artırılması için ilgili idarelerin Şehir Plancıları Odasından destek isteyebileceği, işbirliği yapabileceği”,
İdarelerin, ilgili Odanın yürürlükteki mevzuat hükümlerinin yerine getirilmesinin sağlanması için gerekli bilgi ve belgeleri iletmesi, idarenin yaptığı iş ve işlemlerde imar mevzuatına aykırı bir hüküm olmamak koşuluyla “gerekli oda belgesini isteyebileceği”,
Meslek odalarının, her iş için işin adı yazılı, ayrıntısı ilgili meslek odalarınca düzenlenen “sicil durum belgesi” tutacakları; ilgili idarelerin plan müelliflerinden bu durumunu belirtir güncel sicil durum belgelerini istemeleri hususları yer almıştır.