11.12.2015, Ankara

ÇATIŞMALARIN ARASINDA KALAN İNSANLIK DEĞERLERİMİZDİR

Diyarbakır Sur İlçesinde bulunan, dokuz gündür süren sokağa çıkma yasağı ve sürdürülen çatışmalı süreç ile beş bin yıllık tarihe sahip, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, insanlığın ortak tarihi ve kültürel miras alanı Suriçi bölgesi büyük bir tahribatla karşı karşıya kalmıştır. Ağır silahların kullanıldığı bölgede savaş ve çatışma ortamı içerisinde,  Osmanlı Döneminin ilk kamusal yapılarından olan, Kurşunlu Cami, Paşa Hamamı yakılmış, Diyarbakır`ın sembolü Dört Ayaklı Minare kurşunlanmış, pek çok tarihi kültürel yapı zarar görmüştür.

1930‘lı yılların sonuna kadar kentin içinde konumlandığı birçok kültürün bir arada yaşadığı Suriçi bölgesi, Diyarbakır kentinin tarihi kent belleği konumundadır. "Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı", Dicle Vadisi ve Suriçi Tampon Bölgeleri ile bir bütün olarak 2015 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine alınmıştır. Diyarbakır Kalesi ve Surları, İçkale gibi önemli tarihi kültürel miras ögelerinin yanı sıra, 124 anıtsal, 410 adet tescilli sivil mimari yapı örneğini de barındıran Suriçi bölgesi abluka altına alınmış ve yüzlerce yıldır ayakta kalmış olan insanlık mirası, bugün bu çatışmalı süreçte yok olma tehdidi ile karşı karşıya kalmıştır.

Yaklaşık 70 bin kişinin yaşadığı ve Diyarbakır kentinin geleneksel ticari merkezi niteliğinde olan Suriçi bölgesindeki insanlar can güvenliğinden yoksun, günlerdir aç, susuz ve elektriksiz bir durumda yaşam mücadelesi vermektedir. Tarihi ve kültürel miras alanı olan Diyabakır Suriçi bölgesinde sürmekte olan bu çatışmalı durumdan kaynaklı, 1990‘lı yıllara benzer bir şekilde zorla yerinden edilme süreci yaşanmaktadır. 1990`lı yıllarda Diyarbakır`ın kırsal alanlarında yaşarken köyleri yakılarak zorla yerinden edilmiş nüfusun sığınmış olduğu Diyarbakır Suriçi bölgesinde halen sürmekte olan çatışma ortamı, kentin en yoksul ve savunmasız kesimini yeniden zorla yerinden etmektedir. Ancak sorun sadece Suriçi ile de sınırlı değildir. Benzer uygulamalar Mardin/Nusaybin, Hakkari/Yüksekova gibi bir çok ilçede uygulanmış ve güvenlik gerekçesi ile bu yerleşim birimleri basına ve kamuoyuna kapatılmıştır.

Halkın yaşadıkları ve alışkın oldukları evlerinden, sokaklarından ve mahallelerinden zorla koparılması bir yaşam ve kent hakkı ihlalidir. Son 40 yıllık çatışma ortamı ve bugün uygulanan sokağa çıkma yasakları ile bu sorunun çözülemeyeceği ortadadır. Bu sorunların siyasi ortamlarda çözülmesi ülke ve bölgenin huzuru için gereklidir.  Yaşanan bu çatışmalı ortamın bitmesi, tarihi ve kültürel yapıların tahribattan korunması, sivil kayıplarının önlenmesi, zorunlu göçlerin durması kısaca yaşamın normal koşullarına kavuşması için tüm tarafların üzerine düşenleri yapması gerekmektedir.

Basına ve kamuoyuna saygı ile duyurulur.

TMMOB Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu