Ankara, 23 Ekim 2012
TMMOB ŞEHİR PLANCILARI ODASI
BASIN DUYURUSU
BİR YIL GEÇTİ, UNUTKANLIK BAŞLADI…
Geçtiğimiz yıl 23 Ekim tarihinde yaşanan ve Van ve Erciş kentlerimiz ile çevresindeki köylerde ağır yıkıma ve can kayıplarına neden olan depremin üzerinden tam bir yıl geçti. Türkiye tarihinde yaşanan en ağır depremlerden biri olan 1999 Gölcük Depremi sonrasında gözlemlediğimiz "unutkan" yaklaşımın bir benzeri yeniden yaşanıyor. Devlet bir yandan depremde evlerini yitiren vatandaşlarına güvenli konutlar üretir ve bunların teslimini törenlerle gerçekleştirirken, diğer yandan kaçak, denetimsiz yapılaşmanın kapılarını da ardına kadar aralıyor.
Benzer biçimde, bir yandan Van Depremi sonrasında yasal düzenlemeye dönüştürülen "tüm riskli yapıların yıkılarak yenilenmesi" çalışması depremlere karşı alınması gereken tek önlem gibi sunulurken, diğer yandan kaçak ve denetimsiz yapılaşmayı kolaylaştıran düzenlemelerin yasalaştırılması da sürüyor. Sürdürülen "ikiyüzlü" politikalar nedeniyle, yaşanan depremlerde ve sellerde insanlarımız yaşamlarını yitirmeye devam ediyor.
Yeryüzünde bulunduğu konum nedeniyle bir deprem ülkesi olan Türkiye`de, sık sık kendini hatırlatan depremlere rağmen, ne yazık ki "afetlere karşı sakınım" önlemleri ısrarla alınmıyor, inşaat sektörünü ayakta tutma ve "ekonomik krizden sakınma" politikaları tercih ediliyor.
Bu kapsamda, bir yandan riskli yapıların yıkılması ve yeniden inşa edilmesi, "deprem korkusu" kullanılarak ve hukuk kuralları zorlanarak dayatılırken, diğer yandan gelecekte can ve mal kayıplarına neden olacağı açık olan denetimsiz ve kaçak yapılaşmayı kolaylaştıran, özendiren yasal düzenlemeler yapılıyor.
17 Ağustos 2011 tarihinde, 1999 depreminin 12. yıldönümünde resmi gazetede yayımlanan 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile ülke genelinde yaygınlaştırılan, plansız, ruhsatsız ve denetimsiz yapılaşmaya ilişkin kurallara, TBMM`de yasalaşma aşamasında olan yeni Büyükşehir Belediyesi Kanunu düzenlemesiyle mahalleye dönüşen tüm köylerde mevcut tüm yapıların "ruhsatlı sayılması" düzenlemesi ekleniyor.
Yurt sathında yaygın bir "imar affı" anlamına gelen söz konusu düzenlemenin, yeteri kadar tartışılmadan, köylerin mahalleye dönüşmesi sonrasında oluşan mevzuat karmaşasını ortadan kaldırmak düşüncesiyle ortaya atıldığı anlaşılıyor. Anayasa`da yer alan "kanun önünde eşitlik ilkesi" gereğince, tüm yurt sathında yaygın bir imar affına dönüşme olasılığı bulunan bu düzenleme ile güvenli olup olmadıkları ve yasallıkları tartışmalı tüm yapıların ruhsatlı sayılması olasılığı bulunuyor.
Yeni kaçak ve güvensiz yapılaşmaları özendiren bu anlayış, "depreme karşı güvenli yapılaşma" iddiasındaki iktidar açısından büyük bir çelişkidir. Bu çelişkili yaklaşımlar, her ne kadar gerek kaçak yapılaşmalar ve gerekse riskli yapıların yenilenmesi kapsamında inşaat sektöründe bir hareketlenme sağlasa da, bir yıl önce Van`da yaşanan ve kısa sürede unutulan can kayıplarının benzerlerinin yaşanmasını ne yazık ki engellemeyecektir.
TMMOB Şehir Plancıları Odası olarak, salt inşaat sektörünü ve ekonomiyi ayakta tutma endişesiyle yapılan çelişkili yasal düzenlemelerin, kentlerimizde ve köylerimizde gelecekte yaşanacak yıkımları engellemek bir yana, daha büyük yıkımlara neden olacağını görüyor ve ilgili tüm kesimleri, Van Depreminin yıl dönümünde bir kez daha uyarıyoruz;
Başta 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yapılan düzenlemeler olmak üzere, plansız, ruhsatsız ve denetimsiz yapılaşmayı olanaklı kılan tüm yasal düzenlemeler ivedilikle iptal edilmeli, yeni Büyükşehir Belediye Kanunu düzenlemesinde yer alan "imar affı" anlamına gelen, kaçak ve ruhsatsız, güvensiz yapılaşmayı özendiren düzenleme arayışlarından derhal vazgeçilmelidir.
Van ve Erciş kentlerimizde ve çevresindeki köylerde yaşanan yıkımın birinci yıl dönümünde yaşamını yitiren yurttaşlarımızı saygıyla anarken, dün gece gerçekleşen yağışlarda oluşan sellerde, Kırklareli`nde, Lüleburgaz İlçesi, Büyükkarıştıran Beldesi`nde yaşamını yitiren yurttaşlarımızın yakınlarına da başsağlığı diliyoruz.
Necati UYAR
TMMOB Şehir Plancıları Odası Genel Başkanı
