Sayamayan, koruyamaz…
Hafta başında Elazığ ilimizde oluşan deprem sonucunda ortaya çıkan tablo, bir kez daha doğal afetlerin değil, yoksulluğun ve duyarsızlığın öldürdüğünü ortaya koydu. Elazığ'ın Kovancılar ilçesine bağlı iki köyde ortaya çıkan can kayıplarının sayısını üç gün sonra değiştiren bir yönetim anlayışının, halkını benzer afetlerden korumasının olanaklı olup olmadığı tartışılır duruma gelmiştir.
Sekiz yıldan bu yana, kentsel yenilemenin en önemli kolaylaştırıcılarından biri olabilecek olan kamuya ait arazilerin büyük bölümünü elden çıkaran AKP iktidarı, bir yandan da kamusal kaynakları "alt ve orta gelir grubu"na konut üretme kandırmacası ile TOKİ eliyle lüks konut üretimine aktararak yoksul halkı afetlere karşı kaderine terk etmiştir.
Depremin üstünden üç gün geçtikten sonra ortaya çıkan trajikomik tablo, deprem sonrasında kerpiç altında gerçekleşen ölümü sorgulayan halkın, sorumluların konuya hangi ciddiyetle yaklaştığını algılaması açısından büyük öneme sahiptir. Bugün için çok önemli olduğuna inandığımız bir sorunun tekrar tekrar sorularak yanıtının aranması gerekir; yaşamını yitiren vatandaşını sayamayan bir yönetim, onları gerçekten koruyabilir mi?
Yöneticilerin uzun yıllar süren ihmali nedeniyle sık sık karşılaşır olduğumuz tablo, kısa dönemli olarak afetlere karşı duyarlılığı arttırsa da, doğal afet sonrasında tartışılan çözüm önerileri, toplumun konuya yönelik duyarlılığı yitirilinceye kadar sürdürülmekte ve sonrasında, bir başka doğal afete kadar tümüyle unutulmaktadır. Bugünlerde de benzer biçimde depremin nedenleri ve sonuçları medyada en geniş biçimiyle tartışılırken, çözüme yönelik önermeler, "yapıların güvenliği", "fay hatlarından uzak yapılaşma" vb. teknik önermelerde yoğunlaşmaktadır.
Kuşkusuz alınacak teknik önlemlerin afetler sonrasında oluşan can ve mal kayıplarının azaltılmasında önemi büyüktür. Bu nedenledir ki, ülkemizdeki planlama ve yapılaşma sisteminde süregelen rant odaklı yaklaşımdan uzaklaşılmalı, risk azaltmaya dönük politikalar hızla yaşama geçirilmelidir.
Ancak ülkemizde var olan yoksulluk sürdükçe, alınacak teknik önlemler, yasal düzenlemeler can kayıplarını ortadan kaldırmayacaktır. Ülkemizde yıllardır yaşanan depremlerde yıkılan kentler yoksulluğun kentleri, yıkılan yapılar da yoksulluğun yapılarıdır. Bu nedenledir ki afetlere karşı gerçek çözüm yoksulluğun yenilmesinden geçmektedir.
TMMOB ŞEHİR PLANCILARI ODASI
