Süleymaniye Sahipsiz Değildir! | 26 Şubat 2019

Son günlerde meslek alanımızı, kentlerimizi ve kültür varlıklarımızı doğrudan ilgilendiren konulara dair endişe verici bazı açıklamalar medyada yer bulmaktadır. Son olarak Kentsel Yenileme Alanı olarak ilan edilen Süleymaniye bölgesine ilişkin medyaya yansıyan haberlerde, kültür mirasımız olan bu bölgenin Katar-Türkiye-Kiptaş işbirliğiyle yıkılıp aslına uygun bir şekilde yeniden yapılacağı belirtilmektedir. Herhangi bir bilimsel altyapısı olmayan bu açıklamalar kültür mirasımız olan Süleymaniye bölgesinin, uzun soluklu, sistematik olarak sürdürülen bir tahrip ve yıkımın baskısı altında olduğunu gözler önüne sermektedir.

Yapılan açıklamalara konu olan Süleymaniye bölgesi: 

• İstanbul`un tarihi alanları, taşıdığı "üstün evrensel değer ve niteliklerden", "farklı kültür ve medeniyetlere dair yaptığı istisnai tanıklıktan" dolayı 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi`ne girmiştir.

• Bölge, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile koruma altındadır. 

• Yıkılıp Katar sermayesiyle birlikte yeniden inşa edilmesinden söz edilen Süleymaniye bölgesi, 1995 yılında sit alanı ilan edilen Tarihi Yarımada içerisinde yer almaktadır. Osmanlı Kültür Mirası`nın ikinci büyük külliyesi ve en büyük vakfı olan Süleymaniye Külliyesi ile Şehzade Mehmet Külliyesi çevresinde yer alan ve Süleymaniye, Vefa, Vezneciler semtlerini kapsayan alan  Dünya Miras Alanı olarak tescillenmiştir. 

• 2006 yılında Tarihi Yarımada`da Dünya Miras Alanı olması nedeniyle Alan Başkanlığı kurulmuş ve yönetim planı hazırlıklarına başlanmıştır. İstanbul Tarihi Yarımada Yönetim Planı 28 Ekim 2011 tarihinde Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu`nun 10 Sayılı kararı ile onaylamış, 16.01.2011 tarih ve 2896 sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile uygun bulunmuştur. Yapılan güncellemeler ve revizyonlar sonucunda, 08.05.2018 tarih ve 01 sayılı karar ile Alan Başkanlığı Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu tarafından onaylanan İstanbul Tarihi Yarımada Yönetim Planı, son yasal düzenlemedir.

• Tarihi Yarımada için "30.12.2011 tasdik tarihli Fatih İlçesi Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı" ile "04.10.2012 tasdik tarihli "Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı" yürürlüktedir. 

İstanbul`un böylesine önem taşıyan eşsiz bir alanını, yıkım politikasına kurban etmek, hiçbir bilimsel ve evrensel koruma ilkesi ile açıklanamaz ve kabul edilemez.

Devletin temel Anayasal görevlerinden biri, kültür mirasını ve varlığını yıkmak değil, bu varlığı çağdaş koruma ilkeleri doğrultusunda, en iyi şekilde muhafaza etmektir.  Anayasanın 63. Maddesi, "Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır" diyerek devlete bu konuda önemli bir sorumluluk tanımlamıştır. Anayasa`yı, yasaları, uluslararası sözleşmeleri ve bilimi yok sayarak, ülkemizin geçmişini, mirasını, hafızasını yok etmek, sermaye gruplarına bir meta olarak pazarlamak, hiçbir surette kabul edilemez bir yaklaşımdır. 

Bizler, bu kentin şehir plancıları olarak, Süleymaniye`ye ve korunması gerekli tüm kültür varlıklarımıza meslek ilkelerimiz gereği sahip çıkacağımızı hatırlatıyor; tüm yetkilileri bu konuda Anayasal sorumlulukları çerçevesinde görevlerini yapmaya davet ediyoruz. 

TMMOB Şehir Plancıları Odası

İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu